تحلیل جامعه ‌شناختی بسترها و زمینه‌های خشونت اقتصادی علیه زنان؛ مورد مطالعه، زنان شهر مشهد

خشونت علیه زنان یکی از مسائل مهم در جامعه ‌شناسی و از مصادیق نقض حقوق بشر است که به طور گسترده‌ای در سطح جهانی رخ می‌دهد. یکی از ابعاد این خشونت، خشونت مالی یا اقتصادی علیه زنان از سوی همسر است که در آن زوج به واسطه قراردادن زوجه در مضیقه مالی، گذران زندگی را برای زنان فاقد درآمد با مشکل مواجه می‌سازد. این مقاله قصد دارد به صورت مجزا و با رویکردی جنسیتی مسئله خشونت مالی شوهر علیه زن را مورد واکاوی قرار داده و با درهم‌آمیختن ابعاد جامعه‌شناختی و اقتصادی این مسئله به فهم عمیقی از ابعاد ناگفته و مصادیق پیدا و پنهان بسترها و زمینه‌های خشونت اقتصادی علیه زنان در خانواده دست یابد. روش تحقیق اتخاذشده در مقاله کیفی و ابزار گردآوری داده‌ها به روش مصاحبه نیمه‌ساختاریافته است. جامعه ‌آماری این مطالعه، زنان متاهل شهر مشهد هستند که به عنوان نمونه 26 نفر از آنان از مناطق سیزده‌گانه شهر مشهد انتخاب شدند. روش نمونه‌گیری به صورت هدفمند و در دسترس بود و برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل موضوعی یا تماتیک استفاده شد. در مجموع، هفت مقوله فرعی شامل «فقدان روابط سازنده زوجین»، «خانواده بسترساز خشونت»، «کلیشه‌های جنسیتی و خشونت»، «فرودستی زنان در ساختار هرم قدرت خانواده»، «مردسالاری و هژمونی مردانه»، «زنان قربانیان بحران‌های اجتماعی-اقتصادی» و «خلاء قانونی و نادیده گرفتن حقوق اقتصادی زنان» از عوامل زمینه‌ساز و موثر در شکل‌گیری خشونت اقتصادی هستند. با توجه به تغییر و تحولات اجتماعی-اقتصادی تجربه خشونت مالی در میان زنان می‌تواند گسترش پیدا کرده و زندگی آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهد.

sociological analysis of the contexts and grounds for economic violence against women; a case study of women in mashhad

violence against women is one of the most critical issues in sociology and an example of human rights violations that occur widely at the global level. one of the dimensions of this violence is financial or economic mostly perpetrated by husbands, making the life of women without income difficult by putting them in financial distress. the present article is based on an interdisciplinary study in sociology and economics, employing a gender-oriented approach within women’s and family studies. this is a qualitative research, in which, semi-structured interviews were utilized as the data collection tool. the statistical population consists of married women in the city of mashhad, from which 26 individuals were purposefully selected from the city’s thirteen districts. the sampling method was purposive and accessible, while thematic analysis was employed for data interpretation. overall, the findings indicate that seven subcategories—including &lack of constructive relationships among spouses,& &family as a context for violence, gender stereotypes and violence,& women’s subordination in the family power structure, patriarchy and male hegemony, women as victims of socio-economic crises, and legal gaps and the neglect of women’s economic rights—serve as underlying factors contributing to the emergence of economic violence. the results suggest that considering the socio-economic transformations, the experience of financial violence among women has the potential to proliferate, impacting their lives significantly.