تمایل به مهاجرت از ایران و عوامل موثر بر آن: نتایج تحلیل ثانویه پیمایش سرمایه اجتماعی در سال 1397

مهاجرت بین‌المللی یکی از مهمترین عوامل اثرگذار بر پویایی و تغییرات جمعیت مورد توجه پژوهشگران و سیاست‌گذاران قرار گرفته است. شناخت عواملی که زمینه‌ساز تمایل مهاجرت به خارج از کشور هستند بر شناسایی تمایلات و جریانات مهاجرتی در آینده تاثیرگذار است. هدف مقاله پیش‌رو، شناخت میزان تمایل ایرانی ها به مهاجرت خارج از کشور و تاثیر عوامل جمعیتی‌‌ زمینه‌ای و ساختاری بر آن است. روش تحقیق مورد استفاده تحلیل ثانویه داده‌های خرد پیمایش ملّی سرمایه اجتماعی در سال 1397 است. تعداد نمونه شامل 17078 نفر افراد 18 سال به بالای ساکن در 31 استان کشور است. براساس یافته‌های تحقیق، 42 درصد پاسخگویان تمایل به مهاجرت خارج از کشور دارند و به‌عنوان مهاجرین بالقوه محسوب می‌شوند. نتایج نشان داد که افراد دارای تمایل به مهاجرت، اغلب مجرد، جوان (18 تا 49 سال)، با تحصیلات دانشگاهی، طبقۀ اجتماعی متوسط و ساکنین در شهرها هستند. همچنین، نتایج تحلیل‌های دومتغیره از رابطه عوامل ساختاری (رضایت اجتماعی، امید و نشاط اجتماعی، احساس امنیت اجتماعی و ارزیابی وضعیت آینده کشور) نشان داد که تمامی این عوامل با تمایل به مهاجرت خارج از کشور رابطۀ منفی و معنادار دارند. در نهایت، براساس نتایج تحلیل چندمتغیره (رگرسیون لجستیک)، با کنترل متغیرهای جمعیتی و زمینه‌ای، تنها میزان امید و نشاط اجتماعی و ارزیابی از وضعیت آینده کشور، همچنان بر تمایل به مهاجرت خارج از کشور تاثیر معناداری دارند. از این‌رو، فراهم کردن شرایط و بسترهای رضایت بخش و امیدوارکننده به ویژه برای جوانان تحصیل‌کردۀ دانشگاهی، می‌توانند در کاهش تمایلات مهاجرتی به خارج از کشور موثر باشند.

an investigation of inclination to migrate from iran and factors affecting the process: results of the secondary analysis of social capital survey in 2018

nowadays, international migration is one of the most important factors affecting population dynamics and changes, which has also turned the attention of both researchers and policymakers. understanding factors that underlie the desire to migrate has an impact on future migration tendencies and trends. the aim of the present study is to identify the extent of iranians’ desire to go abroad and the impact of demographic-contextual and structural factors on it. the methodology applied here is the secondary analysis of micro-data of the national social capital survey of 2018. the sample includes 17078 people aged 18 and above living in 31 provinces of the country. according to the research findings, 42% of the respondents are willing to emigrate and are considered as potential immigrants. the results showed that people with a tendency to emigrate are often single, young (18 to 49 years old), with university education, middle class and living in cities. also, the results of bivariate analysis of the relationship between structural factors (social satisfaction, social hope and vitality, sense of social security and assessment of the future of the country) showed that all these have a negative and significant connection with the tendency to emigrate abroad. finally, based on the results of multivariate analysis (logistic regression), by controlling demographic and contextual variables, the level of social hope and vitality and the assessment of future situation of the country, still have a significant effect on the tendency to migrate.