تدوین الگوی دانشگاه نسل چهارم برای دانشگاه‌های ایران

با توجه به تاثیر دانشگاه‌ها نسل چهارم در تحولات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و رشد و توسعۀ‌ جوامع محلی و منطقه‌ای، هدف اصلی این مقاله بررسی ابعاد و تدوین الگوی دانشگاه نسل چهارم برای دانشگاه‌های ایران است. مقاله حاضر در چارچوب رویکرد کیفی و با به‌کارگیری راهبرد نظریه داده‌بنیاد انجام‌ گرفته است. جامعهٔ آماری شامل متخصصان و صاحب‌نظران حوزه آموزش عالی بوده است که داده‌های موردنیاز از طریق مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با 25 صاحب‌نظر و با استفاده از روش نمونه‌گیری هدف‌مند زنجیره‌ای جمع‌آوری گردید. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار maxqda و بر اساس طرح اشتراوس و کوربین از طریق سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی انجام گرفت. نتایج جهت اعتباریابی و بازبینی در اختیار مصاحبه‌شوندگان قرار گرفت و با استفاده از فن مرور همتا از پنج متخصص در حوزه آموزش عالی نظرخواهی شد. یافته‌ها نشان داد که مولفۀ دانشگاه مسئولیت‌گرای ارزش‌آفرین به‌عنوان پدیدهٔ محوری، مولفهٔ تحول‌خواهی و سازگارشوندگی به‌عنوان عوامل علّی، رهبری مسئولانه، مولفهٔ توسعهٔ شایستگی‌های حرفه‌ای سرمایهٔ انسانی و برنامهٔ آموزشی و درسی توسعه‌دهنده به‌عنوان راهبردهای کنش، مولفه‌های خط‌مشی‌گذاری تخصصی و حرفه‌ای، فرهنگ نوآوری مسئولانه و ساختار تحول‌آفرین به‌عنوان شرایط زمینه‌ای و استقلال دانشگاهی و مولفهٔ مدل‌های مالی توسعه‌دهنده به‌عنوان مولفه‌های مداخله‌ای دانشگاه نسل چهارم شناسایی شدند. پیامد اصلی برهم‌کنش تمامی مولفه‌های اشاره‌شده توسعۀ منطقه‌ای است که در سه حوزه فرهنگی‌‌اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی نقش حیاتی در توسعه و بالندگی جامعۀ محلی و ملی دارد.

Developing a fourth generation model for Iranian universities

Considering the impact of fourth generation universities on social, economic and, cultural developments as well as the growth and development of local and regional communities, the main purpose of this article is to study the dimension and develop a fourthgeneration university model for Iranian universities. The study was conducted within the framework of a qualitative approach and using the grounded theory strategy. The statistical population included experts and specialists in the field of higher education. Using the purposive sampling method, the required data was gathered through semistructured interviews with 25 experts. The data analysis was performed using MAXQDA software and based on Strauss and Corbin design in three stages of open, axial and selective coding. To validate and review the results, they were given to the interviewees and then using the peer review technique by five experts of higher education, the validity of the research was confirmed. Findings showed that the component of responsible valuecreating university as a central phenomenon, transformationalism and adaptability as causal factors, responsible leadership, development of professional skills of human capital and developer curriculum as action strategies, components of specialized and professional policymaking, culture responsible innovation culture and transformational structure were identified as underlying conditions, whereas; academic independence and developer financial models were identified as the intervening components of the fourth generation university. The main consequence of the interaction of all the mentioned components is regional development, which plays a vital role in the development and growth of the local and national community in areas such as: cultural, social, economic and environmental.