خوانش آموزه‏‌های اندیشه‏‌ساز و تجربه‏‌های زیست‏‌شده حافظ در راه خودیافتگی انسانِ معمار

آموخته‏‌های معماری امروز تحت تاثیر استیلای هژمونی‌‏های مرکزگرا، هجوم اطلاعات و تکنولوژی‏ موجب تسخیر روح انسان شده است که منجر به تبلور اشکال جدیدِ خلقیات فردی به جای خلاقیت شده ‏است. تغییر یادگیری فرایند انسانِ معمار به معنای رهایی ذهن از انباشتگی‌‏های اطلاعات و خوانش آموزه‌‏های موثر به‏‌واسطهٔ تجربه‌‏های‏ زیست‏‌شدهٔ انسانیِ حاویِ روح و احساس هدف پژوهش است. مطالعهٔ حاضر به روش اسنادی، و به‌منظور شناخت روابط انسان با محیط به خوانش آثار پدیدارشناسان حوزهٔ انسان، ذهن و خیال، و ریشه‌‏های درون‌مرزیِ موثر بر برقراری پیوند انسان با پدیده‌‏های محلی، همچون ادبیات، پرداخته است. با خوانش نظریه‏‌های شناختِ جهان هستی و دیدگاه‌‏های محورگرایی، به ‏وجوه گم‏گشتهٔ «چگونه انسان‌شدن» پی‏برده شد. در ابتدای قرن بیستم جریان فکری‌‌فلسفی پدیدارشناسی شکل گرفت که اساس هستی‏شناسی را تجربیات زیست‌شدهٔ انسانی دانست. سپس از فلسفهٔ محض به جریان حوزهٔ «اندیشه» و «یادگیری خودیافته» تغییر مسیر داد و با برقراری پیوندی چندوجهی میان ‏رشته‏‏‌ها و تجربه‌‏های زیست‌شدهٔ انسانی، در مدارس معماری مطرح شد. شناخت فرایند خودیافتهٔ «انسانِ معمار» جهت کسب تجربه‌‏های فردی با کیفیت و خلق پدیده‌‏های معماری انسانی از یافته‏‌های این مقاله است که در دو وجه مورد مطالعه قرار گرفت: 1) خواندن منابع و ریشه‏‌های غنیِ درون‌مرزی؛ و 2) آموختن چگونه اندیشدن به‏‌منزلهٔ نگاه جهان‌شمول. خوانش شعر حافظ و تجربهٔ زیسته‏‌اش در فرایند یادگیری معماری موجب خودیافتگی و پالایش ذهن می‏شود. در این راه انسان فراگیرنده به بیداری دست می‏یابد که در قالب مدلی ترسیم شده است.

A reading of thought-provoking teachings and lived experiences of Hafez toward self-discovery of human architect

The contemporary architectural knowledge is affected by the dominance of centrist hegemonies as well as the swarm of information technology that have captured the human soul and consequently led to the crystallization of new forms of individual creations other than the actual creativity. This study aims at changing the learning process of human architect by freeing the mind from the accumulated information and reading of effective teachings handed down through human lived experiences that embrace spirit and emotions. This study has been carried out through a documentary research method to identify the relationship of humans with the environment and examine the works of phenomenologists in the domains of human, mind and imagination as well as the withinborder roots contributing to connect humans with native phenomenon such as literature. Going through ontology and Axialism attitudes, we could infer the lost facets of “how to become human”. The intellectualphilosophical movement of phenomenology, which emerged at the dawn of the twentieth century, considered lived experience as the basis of ontology. Thereafter, it was rerouted from pure philosophy to the realm of “thought” hence, it found its way into schools of architecture by establishing a multifaceted link between disciplines and lived experiences. The findings revealed the selfdiscovered process of “human architect” in acquiring experiences toward creating human architectural phenomena. This was studied from two aspects: reading rich sources and withinborder roots; and learning of “how to think” as a universal viewpoint. The reading of Hafez’s poetry and his lived experience in the process of learning architecture contributes to selfdiscovery and mental purification and human, in this way, gains consciousness.