غریبه‌های قریب: بررسی تجربه زیستهٔ دانشجویان افغانستانی ساکن ایران در بحران کرونا

موقتی پنداشتن حضور میلیونی اتباع افغانستان در چهار دههٔ گذشته به‌عنوان مسئله‌ای اجتماعی بسترساز چالش‌های متعددی برای هر دو طرف شده است. این نوشتار به‌دنبال فهم دلالت‌های موقعیت پاندمیک کرونا بر تجربه زیستهٔ دانشجویان افغانستانی در چارچوب شناخت کلی‌تر وضعیت مهاجران افغانستانی ساکن ایران است. جمع‌آوری داده‌ها از طریق تکنیک مردم‌نگاری مجازی بوده و مدل ادغام اردال و اپن بستر نظری این مقاله را شکل می‌دهد. فرضیهٔ محوری این است که موقعیت همه‌گیری کرونا تاثیرات گسترده‌ای بر ابعاد آموزشی، اقتصادی و اجتماعی مهاجران به‌طورعام و دانشجویان افغانستانی به‌طور‌خاص گذاشته است، مهمترین تاثیر منفی این اضطراب اجتماعی در تقاطع با ملیّت، جنسیت و طبقه، فربه‌شدن نابرابری‌های آموزشی و جنسیتی در زیست روزمرهٔ مهاجران است. از سوی دیگر مهمترین تغییر مثبت ناشی از موقعیت کرونا، مرئی‌شدن حضور مهاجران در سطح افکار عمومی و عرصه سیاستگذاری است که زمینه‌های ادغام ساختاری مهاجران را تاحدی تسهیل نموده است. بحران کرونا با فربه‌کردن مفهوم هم‌سرنوشتی دستگاه سیاستگذار را متوجه این موضوع کرده که همه اعضای جامعه در یک قایق سوار هستند و مغفول گذاشتن بخشی از جمعیت کشور برخلاف منافع ملّی بوده و پتانسیل تهدید دارد. در نتیجه، با مرئی‌کردن حضور میلیونی مهاجران به‌صورت محدود و قطاعی فرایند ادغام ساختاری مهاجران را تسریع نموده است.

Intimate strangers: Afghan students lived experience in the COVID-19 crisis

Considering Afghan migrants’ presence in Iran as a temporary situation for over the past four decades, turned into a social problem which impact upon both migrants lived experiences and the host society. This article seeks to understand the implications of the Corona pandemic situation on the lived experience of Afghan students. The central hypothesis of this paper is that the outbreak of the Corona virus has had farreaching effects on the educational, economic and social dimensions of migrants in general and Afghan students in particular. The most important negative effect of this social anxiety at the intersection with nationality, gender and class is enlargement of educational and gender inequalities in the daily lives of immigrants. On the other hand, the most important positive change resulting from this pandemic situation is the visibility of the presence of immigrants in the public opinion and policy arena in ​​Iran, which to some extent has facilitated the structural integration of immigrants. Data were obtained through semistructured interviews with 31 Afghans with experience of higher education in Iran. Equal access to educational services provided by the school, facilitation of student accommodation regulations and amendment of the executive regulations of the Law on Entry and Residence of Foreign Nationals, automatic renewal of immigrants’ identity cards, renewal of immigrants’ work permits and the approval of executive regulations related to health insurance coverage have been among the most important changes in the Iranian government’s policy towards the immigrant community during the Corona crisis.