کاربست روش شناسیِ اسکینر در تفسیر متون تاریخ‌نگاری و تاریخ اندیشه ایرانی‌‌اسلامی

متون تاریخ اندیشه عمدتاً با توجه به تمرکز و ابتنائشان بر ذهنیّت اندیشمندان و نظریه‌پردازان گذشته، واجد محتوا و ماهیت‌ متمایزی نسبت به دیگر متون تاریخ‌نگارانه هستند. از آنجا که ذهنّیت هر اندیشمند، متاثر از مولفه‌های گوناگون سیاسی، اجتماعی، تاریخی، اقتصادی، مذهبی، فلسفی و فرهنگی است، تحلیل و بررسی اینگونه متون مستلزم ابزارها و روش‌های میان‌رشته‌ای‌ است. چرا که تنها با کاربرد یک روش‌شناسی میان‌رشته‌ای است که ‌می‌توان همه این مولفه‌های متنوع را به درستی تحلیل نمود. از میان روش‌شناسی‌های موجود در این زمینه، روش‌شناسی قصدی زمینه‌گرای کوئنتین اسکنیر استاد و پژوهشگر اندیشهٔ سیاسی، یکی از پرکاربردترین‌ها بوده است. گرچه عمدتاً تمرکز مطالعات اسکینر بر حوزه اندیشهٔ سیاسی بوده است، اما روش‌شناسی او بر پایه و اصول میان‌رشته‌ای بنا شده و هم خود او و هم شارحان و مفسران آثارش، این روش‌شناسی‌ را در رشته‌های مختلف علوم انسانی به کار بسته‌اند. از این رو در این مقاله تلاش شده تا با روش تحلیلی‌‌توصیفی، و با ذکر نمونه‌های متعددی از متون تاریخ‌نگاری و تاریخ اندیشه ایرانی‌‌اسلامی، کاربست روش‌شناسی میان‌رشته‌ای اسکینر در اینگونه متون مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. بنابر یافته‌های مقاله، مطالعه و بررسی متون تاریخ‌نگاری و تاریخ اندیشه ایرانی‌‌اسلامی با توجه به تاثیری که از حوزه‌های مختلف علوم انسانی می‌پذیرند، نیازمند روش‌شناسی‌های میان‌رشته‌ای است. در این میان روش‌شناسی میان‌رشته‌ای اسکینر با توجه به تاکیدی که بر «قصد و نیّت» نویسنده دارد، می‌تواند به میزان قابل‌توجهی به فهم این متون و به‌ویژه بررسی انتقادی بسیاری از آنها کمک کند.

applying skinner’s methodology to the interpretation of texts of historiography and history of iranian-islamic thought

texts of the history of ideas according to their focus on the mentality of thinkers and theorists of the past have different content and nature than other historiographical texts. because the mentality of any thinker is influenced by various political, social, historical, economic, religious, philosophical, and cultural components, analyzing such texts requires interdisciplinary tools and methods. among the methodologies available in this field, quentin skinner’s intentionalcontextual methodology has been one of the most widely used. however, the focus of skinner’s studies has been mainly on political thought, but his methodology is based on interdisciplinary principles and both he and his commentators have applied this methodology in various fields of the humanities. therefore, in this article, using the analyticaldescriptive method, and by providing several examples of historiographical texts and history of iranianislamic thought, the application of skinner’s interdisciplinary methodology in such texts was examined. according to the findings of the article, study of texts of historiography and history of iranianislamic thought, according to the effect they receive from different fields of humanities, requires interdisciplinary methodologies. thus, given its emphasis on the &intention& of the author, skinner’s interdisciplinary methodology can significantly help to understand these texts, and in particular to critically examine many of them.