برساخت اجتماعی محصولات تراریخته در ایران: پژوهشی کیفی

در دو دهه گذشته، محصولات تراریخته، موضعی برای اختلاف‌نظر و مناقشه بوده‌اند. هدف این مقاله، بررسی ادعاهای مطرح‌شده در این مناقشه و شناسایی کنشگران و مدعیانی است که آن‌ها را طرح می‌کنند. مقاله حاضر، یک مطالعه موردی کیفی است که داده‌‌های آن از طریق مصاحبه با کنشگران کلیدی و فعال در این حوزه، مناظره‌های دانشگاهی، و متون مرتبط با این مناقشه، شامل متون تخصصی و غیرتخصصی، گرد‌آوری شده و برای تحلیل آن‌ها نیز از روش تحلیل تماتیک استفاده شده است. یافته‌‌ها نشان می‌‌دهد که دو شبکۀ موافق و مخالف با تولید این محصولات شکل گرفته است که هریک دربردارندۀ کنشگرانی است که نقطه اشتراک آن‌ها دیدگاهی است که در مورد محصولات تراریخته دارند. شبکه موافقان، محصولات تراریخته را در چارچوب‌‌های امنیت غذایی، محیط زیست پاک، غذای سالم، و تولید ملی قرار می‌دهند؛ چارچوب امنیت غذایی برای متقاعد کردن وزارت جهاد کشاورزی، چارچوب محیط زیست پاک برای اقناع و جلب‌توجه سازمان محیط زیست، و غذای سالم برای جلب حمایت وزارت بهداشت به‌کار می‌رود و تولید ملی نیز موردحمایت تمام برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران است. اما مخالفان، با برجسته کردن مخاطرات این محصولات که شامل مخاطرات ایمنی زیستی و امنیتی است، در پی جلب حمایت کنشگران ذی‌ربط هستند. چیرگی هریک از این چارچوب‌ها، پیامدهای متفاوتی برای مسئله غذا و نظام‌‌های مرتبط با آن خواهد داشت.

social construction of genetically modified products in iran: a qualitative study

genetically modified products have been the site of controversy over the last two decades. the main objective of this study is to examine these claims and identify the claim makers that raise these claims.  this is a qualitative case study and data has been collected from three sources: interview with key actors in the field, the contents of three debates among the claimmakers and specialized and nonspecialized texts related to the field. research findings show two networks have been formed around genetically modified products. each network consists of different groups and actors with a common view about genetically modified products. network of proponents frame genetically modified products as food security, clean environment, healthy food and national production. the network of opponents frames them as risks to environment and human health and a scheme for the intrusion and manipulation of the agricultural system particularly in developing countries. the dominance of a group of frames has different consequences for society.