تدوین اصول و مبانی طراحی ریزفضاهای دانشگاه با تاکید بر عوامل فرهنگی و اجتماعی

فضا و محیط مصنوع نقش مهمی در شکل‌گیری هویت، ساختار فکری و فرهنگی و سبک زندگی افراد داشته و می‌تواند در ایجاد، تشدید و یا کاهش معضلات روانی و اجتماعی آن‌ها تاثیر‌گذار باشد. مقاله حاضر با هدف دستیابی به راهکارهایی جهت تسهیل روند هویت‌بخشی و کاهش تنش‌های فکری، اجتماعی و فرهنگی دانشجویان در فضا یا فضاهای آموزشی دانشگاه تهیه و تولید شده است. ساختار اصلی مقاله برآمده از یک تحقیق میدانی است. پژوهش در میان پنج دانشگاه منتخب دولتی در شهر تهران  به روش تحقیق آمیخته انجام شده و داده‌ها به‌صورت ترکیبی از دو روش مصاحبه و پرسشنامه گردآوری شده است. یافته‌های مصاحبه از اساتید دانشگاه‌ها و مسئولین و کارشناسان فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با روش دلفی گلوله برفی و یافته‌های حاصل از پرسشنامه و مصاحبه در نیازسنجی از دانشجویان از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای به‌دست آمده و تحلیل یافته‌های این بخش با استفاده از نرم افزار spss صورت گرفته است. برای تحلیل وضعیت کنونی اجتماعی‌‌فضایی دانشگاه‌های مورد مطالعه نیز، با فعالان فرهنگی دانشجویی مصاحبه انجام شده است. نتایج نشان داد که از نظر خبرگان دانشگاهی، دو معیار «ایجاد حس تعلق» و «اجتماع‌پذیری» نسبت به عوامل دیگر اهمیت بیشتری دارد. دانشجویان نیز بر این باورند که فضاهای فرهنگی و اجتماعی و نیز کالبدی موجود در دانشگاه‌ها جواب‌گوی نیازهای آن‌ها نبوده و به مشکلاتی از قبیل نداشتن فضای کافی، امکانات و تجهیزات مناسب، عدم انعطاف‌پذیری، عدم وجود نور کافی در این فضاها اشاره داشته‌اند. در پایان نیز پیشنهاداتی برآمده از یافته‌های پژوهش، به‌صورت دسته‌بندی شده ارائه شده است.

Codification of the Principles and Basics of Designing Higher Educational Spaces with an Emphasis on the Cultural and Social Factors

Artificial space and environment play important roles in the formation of identity, intellectual and cultural structure and the lifestyle of the individuals and can influence the creation, intensification and/or reduction of their psychological and social problems. The present study has been prepared and produced with the objective of attaining solutions to the facilitation of identification process and reduction of intellectual, social and cultural stresses of the university students in academic educational space(s). The study is originally drawn on a field research. The research has been conducted herein on five selected state universities in Tehran based on a mixed survey method and the data have been collected using interviews and questionnaires. The findings of the interviews with the university professors, officials and cultural experts of the ministry of sciences, research and technology have been obtained based on snowball Delphi method and the findings of the questionnaires and interviews for performing students’ need assessment have been obtained based on cluster sampling method and this section’s findings have been analyzed using SPSS software. To analyze the current socialspatial status of the studied universities, as well, interviews were made with the academic cultural activists. The study results are indicative of the idea that two scales, namely creation of a sense of attachment and sociability, are of a greater importance as viewed by the academic experts, in contrast to the other factors. The university students, as well, were found believing that the cultural and social as well as the contextual spaces existent in the universities do not respond to their needs and such problems as shortage of sufficient space, facilities and appropriate equipment, inflexibility, inadequate lighting in these spaces were pointed out. In the end, suggestions will be presented in a classified manner based on the study findings.