ضرورت توجه به «بین رشته‌ای‌‌ها» در نظام‌های رده‌بندی علم و منابع کتابخانه‌ای: گذر از منطق کلاسیک به سوی منطق فازی

طبقه‌بندی کلاسیک با منطق دو ارزشی بنیان غالب طرح‌های طبقه‌بندی موجود است، اما با تحولات اخیر و ظهور علوم میان‌رشته‌ای، تعیین درست جایگاه آن‌ها در طبقه‌بندی علم با چالش مواجه شده است. در این مقاله از روش‌‌‌های تحلیل اسنادی و تحلیل محتوا استفاده شد. در بخش تحلیل اسنادی، با استفاده از روش نمونه‌‌‌گیری هدفمند و با کمک فیش‌‌‌برگه، اسناد مربوط به موضوع بررسی شد. در بخش تحلیل محتوا، 125 طرح (شامل 75طرح طبقه‌‌‌بندی علم و 50 طرح رده‌‌‌بندی کتابخانه‌‌‌ای‌‌کتاب‌شناختی) شناسایی و اطلاعات مربوط به شاخه‌‌‌ها، زیرشاخه‌‌‌ها، واضعان و غیره این طرح‌‌‌ها در چک لیست‌‌‌های تهیه‌شده، ثبت شد. بنابراین، از روش سرشماری استفاده شد. نتایج به دست آمده حاکی از شناسایی 75 نظام طبقه‌‌‌بندی علم است که قدیمی‌‌‌ترین آن رده‌بندی ودایی (حدود 600 ق.م) است. در رابطه با نظام‌‌‌های رده‌‌‌بندی کتابخانه‌‌‌ای کتاب‌شناختی، 50 نظام رده‌بندی در چهار دسته‌‌‌بندی نظام‌های رده‌بندی عهد باستان، قرون وسطی، قرون جدید و قرون معاصر شناسایی شدند. بررسی شاخه‌‌‌های اصلی و زیرشاخه‌‌‌های نظام‌‌‌های «طبقه‌‌‌بندی علم» و همین‌طور «نظام‌‌‌های رده‌‌‌بندی کتابخانه‌‌‌ای کتابشناسی» نشان داد که مبنای «تقسیم‌‌‌بندی علوم» یا «تقسیم‌‌‌بندی منابع مکتوب» در این نظام‌‌‌ها، موضوع یا رشته بوده است و به‌طور مستقل به میان‌‌‌رشته‌‌‌ها توجه نشده است. بنابراین، ما با سرشاخه‌‌‌های موضوعی دوتایی، سه‌تایی، چهارتایی، پنج‌تایی و غیره هم در اکثر نظام‌‌‌های رده‌بندی کتابخانه‌ای کتاب‌شناختی و هم در نظام‌‌‌های طبقه‌‌‌بندی علوم مواجه هستیم که درواقع برگرفته از منطق کلاسیک است. همچنین، نتایج نشان داد که میان رشته‌ها فاقد جایگاه به‌طور مستقل در 125 نظام رده‌بندی هستند. درمجموع، منطق فازی به‌عنوان روش و منطق جایگزین در طبقه‌بندی‌های علوم و رده‌‌‌بندی‌‌‌های منابع کتابخانه‌ای پیشنهاد می‌شود.