درآمدی بر تاثیرات مبانی سکولاریسم بر معماری و شهرسازی معاصر ایران

یکی از مهم‌ترین مولفه‌های تمدن معاصر غرب، سکولاریسم است. نقش این نظام فکری‌ که به‌عنوان واکنشی به عملکرد نهادهای مذهبی غرب به‌ویژه کلیسا در قرون وسطی شکل گرفت‌ آن‌چنان در تمدن معاصر برجسته است که می‌توان تاثیر آن بر شرایط و مناسبات مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و... را به‌وضوح پی‌جویی کرد و جغرافیای ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست. در این پژوهش پس از معرفی و تبیین اجمالی مبانی این نظام، به مسئله «چگونگی تاثیرگذاری سکولاریسم بر معماری و شهرسازی معاصر و به‌طور خاص، تحولات کالبدی‌‌‌فضایی شهر معاصر ایرانی» پرداخته شده است. روشی که برای بررسی مسئله یادشده از آن استفاده شده است، روشی ترکیبی‌ مرکب از مطالعات اسنادی‌ ‌کتابخانه‌ای برای گردآوری داده‌ها و تحلیل محتوای کیفی برای تحلیل داده‌ها‌ است. براساس نتایج این پژوهش، ازآنجاکه معماری و شهرسازی و موضوعات مرتبط با آن (مانند تحولات کالبدی فضایی) متاثر از مناسبات مختلف اجتماعی، فرهنگی، و... هستند، به تبعِ تاثیر سکولاریسم بر این مناسبات، شهر معاصر ایرانی نیز از سکولاریسم و مبانی آن متاثر شده است و این تاثیرپذیری‌ ‌که در تقابل با فرهنگ اسلامی و ایرانی است ‌‌ به‌وضوح در معماری و شهرسازی معاصر ایران قابل پی‌جویی است. برای اثبات این ادعا، ضمن ارائه بحث‌های تحلیلی، به مصداق‌ها و نمونه‌های عینی (اعم از فضاها و بناهای معماری) استناد شده است.