سبک زندگی؛ عنصر مغفول معماری اسلامی

در ادبیات معماری جهان، معماری اسلامی به‌عنوان یک سنت تاریخی مهم و قابل‌اعتنا مطرح شده است. این سنت برای ایرانیان، جایگاه به‌مراتب بالاتری از صِرف یک سنت تاریخی دارد و به‌عنوان بخشی از هویت معماری در ایران اسلامی شناخته می‌شود. نظریه‌های مختلفی به‌منظور تبیین معماری اسلامی مطرح شده‌اند که هرکدام، به پیروی از روشی که اتخاذ کرده‌اند، بخشی از مختصات معماری اسلامی را مشخص کرده‌اند، ولی به‌طورکلی، این نظریه‌ها به‌دلیل غفلت از مولفه‌های عملی و انضمامی‌ای که به‌طور مشخص می‌توان آن را در واژۀ «سبک زندگی»خلاصه کرد، قابلیت کاربست درست و کارآمد خود را در زیست امروزین مسلمانان از دست داده‌اند. هدف این مقاله، پس از طرح و نقد نظریه‌های مختلف دربارۀ معماری اسلامیِ مطرح در ادبیات پژوهش، بازگرداندن عنصر «سبک زندگی» به معماری اسلامی است؛ عنصری که به‌نظر می‌‌رسد حلقۀ گم‌شدۀ نظریه‌های معماری اسلامی است و امکان بازگشت معماری اسلامی به متن زندگی اجتماعی ایرانیان را فراهم می‌کند. «سبک زندگی» به‌عنوان یکی از اصطلاحات معتبر و رایج در حوزۀ روان‌شناسی و علوم اجتماعی، دارای این قابلیت است که به‌عنوان عنصری کارآمد به تعریف‌های معماری اسلامی بازگشته و وجوه کارکردی معماری اسلامی را به آن بازگرداند.

Lifestyle; The Neglected Element of Islamic Architecture

Islamic architecture is considered as an important and significant historical tradition. For Iranians, this tradition is more than historical and is mentioned as a part of the identity of architecture in Islamic Iran. Many theories have tried to explain Islamic architecture but could only determine a part of its coordination possibly due to their adopted methods. These theories have lost their capability of effective application because they have neglected the practical and concrete aspects (which all can be named under the title of “lifestyle”). The goal of this article is to include the concept of lifestyle in the definition of Islamic architecture, after presenting and criticizing theories mentioned in the research literature. This article emphasizes that lifestyle is the missing element of theories on Islamic architecture and that Islamic architecture can be applicable in the social life of the Iranians by including lifestyle in its definition.