سیاست خارجی ایران و ترکیه در آسیای مرکزی (امکان سنجی روابط راهبردی دو کشور بر مبنای مدلی تطبیقی)

در زمان حیات اتحاد شوروی حضور قدرت‌های بزرگ در آسیای مرکزی به علت تسلط کمونیست ها بر بخش وسیعی از این منطقه و عدم تمایل قدرت‌های بزرگ (به ویژه آمریکا) برای درگیری با ابرقدرت شرق و به رسمیت شناختن حوزه نفوذ قدرت‌ها از سوی یکدیگر، کم‌رنگ و این حوزه (به جز مناطق تحت حاکمیت ایران) تحت نفوذ انحصاری اتحاد شوروی قرار داشت. از این رو ثبات نسبی در منطقه برقرار بود. اما بعد از فروپاشی اتحاد شوروی، اهمیت ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئوکالچر منطقه آسیای مرکزی موجبات پویایی‌هایی در منطقه مزبور شد به گونه‌ای که نه تنها محل رقابت قدرت‌های منطقه‌ای شد بلکه رقابت قدرت‌های خارجی در سطح منطقه ای و دودستگی آنها را جهت حمایت قدرت‌های کوچک تر منطقه به دنبال داشت. در این میان کشور های ایران و ترکیه تحت تاثیر موقعیت خاص این منطقه‌ سیاست‌هایی را در منطقه در پیش گرفتند که در سیاست خارجی آنها نمود پیدا کرد. این مقاله در صدد است ضمن بررسی متغیرهای تاثیرگذار بر سیاست خارجی این کشورها نسبت به منطقه، کارکردهای دوگانه این متغیرها در جهت همگرایی و واگرایی این دو کشور را مورد ارزیابی قرار دهد.

Turkish and Iranian Foreign Policy in Central Asia (Feasibility Study Strategic Relations between the Two Countries Based on Comparative Model)

AbstractPresence the great powers in Central Asia in the era of Soviet Union due to the domination of the Soviet Union on the large part of this area and the reluctance of major powers (especially in America) for the conflict with the Soviet Union and the recognition sphere of influence of the powers of each other's, inconspicuous and these areas (except areas under Persian rule) under the sole influence of the Soviet Union. Hence, there was relative stability in the region. But after the collapse of the Soviet Union, the geopolitical, geostrategic important in the Central Asia was caused dynamisms in the area. So that not only Creates the regional powers competition, even was followed foreign powers competition at the regional level and bipartisan them in the support of smaller regional powers. Also Iran and Turkey on the specific location of the area selected policies in this region that is the basis of their foreign policy in this region. This paper intends to investigate the factors influencing its foreign policy toward the region, evaluates dual functions of these variables in order to the convergence and divergence of these two countries in this area.