بررسی چرائی مرجعیت خداوند در ضمایر «متکلم مع الغیر» قرآن

در قرآن کریم خداوند متعال در استناددهی به خود گاه با لفظ مفرد متکلم وحده و گاه با لفظ جمع متکلم مع الغیر یاد می‌کند؛ درباره متکلم وحده جای هیچ شک و تردیدی نیست؛ اما در استناددهی ضمایر متکلم مع الغیر به خداوند پرسش اساسی درباره چگونگی انطباق لفظ جمع با وحدانیت باری تعالی است. در این باره دانشمندان بلاغت و تفسیر اقوال متعددی را بیان داشته‌اند. جستار پیش رو با رویکردی ادبی تفسیری، با تکیه بر اقوال علمای بلاغت و تفسیر این مهم را مورد بررسی قرار داده است؛ نتیجه آنکه استناد لفظ جمع متکلم مع الغیر درباره خداوند متعال متاثر از عوامل مهمی از جمله: بیان عظمت و قدرت خداوند، بزرگداشت فعل الهی، تکریم کسانی که فعل الهی درباره آنان انجام شده است، نقش آفرینی فرشتگان و وسائط دیگر در تحقق فعل، اشاره به ذات و اسماء و صفات خداوند و تسبیب و تشریک علل و اسباب است.

A Study on the Reason of Allah's Reference to Plural Form in Holy Quran

Transcendent Allah cites himself in Holy Quran in sole speaker and sometimes in plural form; there is no doubt in sole speaker. But in plural form citation the main matter is the coincidence of plural form and Allah's monotheism. Scholars and intellectuals offer and express different interpretations and analyses. The present article studies this vital issue by emphasizing eloquence and interpretation scholars. Plural form citation of Allah is applied in Holy Quran for some important reasons such as: to express Allah's Greatness, to honor divine actions, to point out Allah's Great adjectives, to express Angels' roles and etc.