توسعه پذیری معنا در تفسیر قرآن کریم

«توسیع معنایی الفاظ قرآن» از روش های تفسیری قرآن کریم است که در آن مفسر می کوشد از همه ظرفیت های معنایی الفاظ بهره برده، و تفسیری مطابق با نیاز عصر و زمان ارایه دهد. این شیوه بیشتر در تفاسیر علمی، اجتماعی، فلسفی، و عرفانی نمود یافته است؛ و بیانگر بعدی از ابعاد اعجاز بیانی قرآن است. البته در این روش ممکن است معانی ای از الفاظ ارایه شود که در زمان نزول قرآن قابل درک نبوده است؛ لذا موافقان و مخالفانی دارد. هرچند مخالفان را نمی توان در یک دسته قرار داد، ولی از جمله ادلّه مشترک آنان می توان به ضرورت درک معانی قرآن برای مردم عصر نزول، مخالفت این شیوه با فصاحت و بلاغت قرآن و نیز با اهداف هدایتی- تربیتی آن، عدم کاربرد این روش در سیره صحابه پیامبر(ص)، و تبدیل تدریجی توسعه معنا به تحول معنا اشاره کرد. در این مقاله سعی بر آن است ضمن تبیین ادله فوق، به نقد و تحلیل آن ها پرداخته شود.