بررسی و نقد روایات داستان آدم(ع) با درونمایه اسرائیلیات در رویکرد تفسیری منهج الصادقین

با آغاز عصر تدوین تفسیر، اسرائیلیات فراوانی که وارد حوزه فرهنگ اسلامی شده بود به تفاسیر راه یافت که تفاسیر شیعه نیز از این پدیده پیراسته نبودند. پرسمان نخست در این جستار آن است که شیوه رویارویی مفسران شیعی و ریشه‌های آن چه بوده است. می‌توان گفت رویکرد مفسران شیعی به روایات اسرائیلی، یکسان نبوده است. ریشه‌های پیدایش رویکرد تفسیری پذیرش روایاتی از این دست، می‌تواند: یکی، پرهیز از بررسی سندی روایات و دیگری پرهیز از تحلیل دلالی و عرضه آن‌ها بر دلایل قطعی نقلی و عقلی باشد. پژوهش حاضر مطالعه‌ای کتابخانه‌ای است که با رویکرد کیفی و با استفاده از روش‌های تحلیل سندی و متنی این موضوع را بر پایه قرآن و احادیث بررسی نموده است. تفسیر شیعی «منهج الصادقین فی الزام المخالفین» توسط ملا فتح الله کاشانی به رشته نگارش در آمده و به باور برخی محققان، بعد از تفسیر ابوالفتوح رازی، بهترین و جامع‌ترین تفسیر فارسی تالیف شده تا آن زمان است. در تفسیر مذکور، روایات اسرائیلی به چشم می‌خوردکه بر رسیده می‌شود.

A Study and Critique of the Narrations of Adam’s Story with the Theme of Israʼiliyyat in the Interpretive Approach of the Monhaj Al Sadeqin

Numerous Israʼiliyyat which had entered the field of Islamic culture found their way to commentaries by the beginning of compiling commentaries era and Shiite commentaries were not immune to this phenomenon, The first question in this article is what was the method of Shiite commentators’ confrontation and its roots. It can be said that the approach of Shiite commentators to Israeli narrations has not been the same. The origins of the interpretive approach to accepting such narrations can be: one, avoiding examining the authenticity of narrations and the other avoiding semantic analysis and presenting them for definite narrative and rational reasons. The present study is a library method that has studied the mentioned issue based on Quran and hadiths with a qualitative approach and applying documentary and textual analysis methods. The Shiite commentary &Monhaj alSadeqin fi ilzam alMakhlefin& was written by Mullah Fathullah Kashani and followed by commentary of Abu alFutuh Razi, it is the best and most comprehensive Persian commentary ever written according to some scholars. In the above interpretation, the Israeli narrations are seen to be studied.