بررسی عوامل توسّع معنایی در قرآن کریم

لفظ و معنا در قرآن کریم پیوند ناگسستنی با هم دارند و این ارتباط محکم ظرفیت بالایی در تولید و توسع معانی ایجاد می‌کند. قرآن کریم در بسیاری از موارد اسلوب سهل و ممتنع را برگزیده است که با ظاهری آراسته و باطنی ژرف، کمال ظاهر و باطن را در خود جمع کرده است به گونه ای که یک لفظ یا یک عبارت را در عین ظاهری آشکار و دارای معنایی روشن می توان به شیوه های گوناگونی تفسیر کرد که بر بیش از یک معنا دلالت کند. هدف از پژوهش حاضر این است که با روشی توصیفی تحلیلی و با تکیه بر شواهدی از آیات قرآن کریم ضمن بحث و بررسی عوامل لفظی و معنایی‌ای که سبب تولید یا توسع معنایی در الفاظ و عبارت می گردند، وجوه مختلف معنایی آن شواهد را بیان کند. از جمله نتایجی که بدان نائل آمده است این است که قرآن کریم برای بیان مقاصد و انتقال معانی شیوه ها و قاعده های صرفی نحوی و بلاغی متنوعی به کار می گیرد که در عین ایجاز و اقتصاد کلامی سبب توسّع و تولید معانی هم می شود.

A study on Semantic development in Holy Quran

Terms and meanings have inseparable relation with each other in Holy Quran; this tight relationship creates high capacity in semantic development. Holy Quran has chosen easy and abstainer patterns which include complete meanings while having attractive and deep appearance in a way that a single term or a phrase containing clear appearance can be interpreted differently and various. The goal of the present paper is to express various meanings of lexical and semantic factors which cause creation or development of meanings in terms and phrases in descriptive – analytical method and by applying Holy Quran’s Verses.  One of the outcomes of the research is that Holy Quran applies various morphological and rhetorical rules and methods which conduces semantic development.