مخاطبه با کلام ‌الله؛ الگوی تعامل با قرآن در بیان معصومین(ع)

قرآن دارای ماهیت ویژه زبانی است که در سراسر آن با تعدد متکلّم و مخاطب و به بیانی دیگر با چرخش و شکست مخاطب مواجه هستیم. سنّت و الگوی «مخاطبه با کلام‌ الله» حاکی از همین ویژگی زبانی است که در سیره معصومین(ع) متجلی بوده است. معصومین(ع) به هنگام قرائت، ارتباط دو سویه با قرآن برقرار کرده و در مقام گفت‌وگو و دیالوگ با قرآن، عباراتی را بیان می‌کردند. به عنوان مثال امیرالمومنین(ع) پس از تلاوت آیه ﴿سبّح اسم ربّک الاعلی﴾ می‌فرمودند: «سبحان ربّی الاعلی». این پژوهش با بررسی سیر تاریخی و استخراج و گونه‌شناسی چنین گزاره‌هایی، سعی دارد به الگویی جامع و مستند به سیره ائمه معصومین(ع) در تعامل با قرآن دست یابد. در این تحقیق که با روش تحلیلی توصیفی انجام شده است، مشخص می‌شود، مخاطبه‌های اهل بیت(ع)، با قرآن گاه کلامی بود و گاه غیر کلامی. مخاطبه‌های کلامی ایشان نیز گاه برگرفته از عبارات قرآنی بود و گاه بدون استفاده از آن‌ها.

Addressing with the word of God; Pattern of interaction with the Qur’an in the expression of the Infallibles

Qur’an has a special linguistic nature, throughout which we encounter the multiplicity of speakers and the audience, in other words, the rotation and failure of the audience. The tradition and pattern of addressing the word of God indicates the same linguistic feature that has been manifested in the life of Infallibles. During the recitation, the Infallibles (AS) established a twoway relationship with the Qur’an and uttered phrases in the position of dialogue with the Qur’an. For example, the Amir alMu’menin (AS) after reciting the verse Sabbah Esm Rabbak AlAla said:Sobhana Rabbi AlAla. This study, by examining the historical course and extraction and typology of such propositions, tries to achieve a comprehensive and documented model to the conduct of the Imams (AS) in interaction with the Qur’an. In this research, which has been done by analyticaldescriptive method, it is clear that the addressees of the Ahl alBayt (AS) to the Qur’an were sometimes verbal and sometimes nonverbal. His theological addressees were sometimes taken from Quranic expressions and sometimes without using them.