مبانی قرآنی و روایی مسئولیت مدنی قاضی و جریان آن در قوانین موضوعه

در این مقاله به مبانی قرآنی و روایی مسئولیت مدنی قاضی ناشی از اشتباه و تقصیر پرداخته شده است. با عنایت به منصب مهم قضاء که در راستای احقاق حق جامعه و اشخاص تاسیس شده است، از دیدگاه فقه و حقوق قاضی بایستی شرایط ویژه‌ای داشته باشد تا بتواند رسالت خود را در جهت تحقق عدالت فردی و اجتماعی ایفاء نماید و به منظور دستیابی به این مهم دستگاه قضائی نیازمند قضات و دادرسان مطلع به مبانی فقهی و حقوقی موضوعات و احکام، مستقل و دارای مصونیت کافی است که فارغ از هرگونه اهداف و اغراض شخصی صرفاً بر اساس قانون و قسط و عدل به حل و فصل دعاوی و خصومت بپردازد ولی در عین این مصونیت و استقلال به منظور جلوگیری از خودرایی و خودمحوری و انحراف احتمالی قاضی، مسئولیت وی در نظام حقوقی اسلام به استنباط از قرآن و روایات پیش بینی شده است تا ایشان پاسخگوی تصمیمات ناشی از اشتباه و تقصیر خود در قبال افراد متضرر از این تصمیم باشد تا امید و انتظار جامعه از دستگاه قضائی مبدل به یاس نگردد.

Quranic and Traditional Principles of Judge’s Civil Responsibility and its Stream in Positive Law

The present paper studies Quranic and traditional civil responsibilities of judges due to their mistakes and faults. According to the important position of judgment which is based on administration of justice and right, a judge should have specific characteristics in order to play his vital role in administrating individual as well as social justice; to achieve this, judicial system needs informed and magistrate judges who are educated in legal and jurisprudence courses; they should be unbiased and judge only and only based on law, judge and equity. They also should be responsible for their mistakes and faults because of their decisions to prevent disappointment in juridical system.