سرچشمه‌های معرفتی حکمت اشراقی و نقش و تاثیر قرآن و منابع روایی

بر خلاف بسیاری از فیلسوفان مسلمان که معمولاً از منابع و پیشینه تاریخی افکار خود کم‌تر یاد می­کنند، شیخ اشراق صریحاً از متفکرانی که اندیشه‌های خود را ادامه‌دهنده حکمت آنان می‌داند، نام می‌برد. پرداختن به ریشه‌یابی منابع حکمت اشراق از همان آغاز تالیف «حکمه الاشراق» توسط خود شیخ شروع شده است و بعدها توسط شارحان «حکمه الاشراق» ادامه یافت و تا زمان حاضر نیز ادامه دارد. هدف از این جستار بازخوانی نقش و تاثیر منابع قرآنی و روایی به مثابه مهم‌ترین سرچشمه­های معرفتی شیخ اشراق است. گرچه به فلسفه شیخ اشراق غالباً به عنوان نقطه تلاقی حکمت و عرفان و تفکر ایران و یونان نگریسته می‌شود ولی سهروردی با آگاهی به منابع قرآنی و روایی در صدد اتقان و استحکام حکمت خود بوده است. این انگیزه در مسائل گوناگونی محقق شده است از جمله در تاویل آیات قرآن به مباحث فلسفی مانند عقل فعال و قوه مخیله؛ توجیه و تایید مباحث مربوط به عقل اول، تجرد و جاودانگی نفس و قاعده امکان اشرف با توسل به آیات قرآن. همچنین مسائلی مانند خلافت الهی از مباحث این مقاله است که در اندیشه سهروردی ریشه قرآنی دارند. بر این اساس می‌توان گفت که راه رسیدن به حقایق گاهی عقل است و گاهی کشف و شهود عرفانی و در راس همه آن‌ها وحی الهی. محال است آنچه حق است و عقل و شهود سلیم بدان راه یافته، در تضاد با وحی الهی باشد.

Cognitive Origins of Illuminated Philosophy; Quran and Narrative Sources’ Role and Effect

In spite of many philosophers who rarely remind historical sources and backgrounds, Shahāb adDīn" Yahya ibn Habash Suhrawardī expresses his thoughts clearly and knows them as their extender. The goal of the present research is a review of Quranic and narrative roles and as the most important illuminated origins for Suhrawardī. Although Suhrawardī’s philosophy is viewed as the confluence point of Iran and Greece’s philosophy, mysticism and thought, Suhrawardī intended to strengthen his philosophy according to his knowledge of Quranic and narrative sources. This motivation comes true in various issues such as interpretation of Quran’s Verses on philosophical topics like active wisdom and imagination, rationalization and immortality. Thus it can be claimed that the way reaching reality is sometimes wisdom and sometimes mystic detection and Divine Oracle above all. It’s impossible to find contradiction what is known as right.