تاثیر آنتی اکسیدانی ترکیبات فیتوشیمیایی عصاره ها و اسانس اسطوخودوس بر پایداری روغن آفتابگردان

سابقه و هدف: بروز برخی از بیماری ها به دلیل ازدیاد رادیکال های آزاد تولید شده درحین متابولیسم عادی بدن ایجاد می گردند. برای مقابله با این رادیکال ها ترکیباتی تحت عنوان آنتی اکسیدان ها شناسایی شده اند. این ترکیبات که در میوه ها و سبزیجات نیز یافت می شوند از فعالیت رادیکال های آزاد ممانعت نموده و مانع تخریب سلول های حیاتی بدن می شوند. آنتی اکسیدانها از اکسید شدن روغنها جلوگیری می کنند. اما با توجه به اینکه آنتی اکسیدانهای سنتزی امکان ایجاد اثرات نامطلوبی را در بدن دارند بنابراین تهیه و تولید انواع طبیعی آنها ضروری است. یکی از گیاهان با ظرفیت آنتی اکسیدانی بالا اسطوخودوسl. lavandula officinalis متعلق به تیره lamiaceae است. مواد و روش ها: سرشاخه های گلدار تازه گیاه در خرداد ماه 96 ازمرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان تهیه و در محلی تاریک و دمای اتاق خشک گردید. اسانس به روش تقطیر با آب و با استفاده از دستگاه کلونجر استخراج شد. عصاره های آبی، متانولی)متانول 80%) و هگزانی(هگزان 95%) با روش خیساندن تهیه شد. برای سنجش میزان فنل، فلاونوئید و ترپنوئید عصاره ها به ترتیب از روشهای فولین –سیوکالتو، روش رنگ سنجی کلرید آلومینیوم و جدا سازی در اتر استفاده گردید. برای بررسی خاصیت آنتی اکسیدانی هر عصاره از روش dpph استفاده شد. عملکرد هریک از عصاره ها سنجش شد. اجزای اسانس اسطوخودوس با gcms تعیین گردید. اثر عصاره ها در به تاخیر انداختن فساد اکسیداتیو در روغن آفتابگردان تصفیه شده از طریق اندازه گیری اندیس پراکسید، اندیس آنیزیدین، اندیس توتوکس و زمان مقاومت به اکسیداسیون نمونه ها تعیین شد.یافته ها: عصاره متانولی دارای میزان فنل، فلاونوئید و ترپنوئید بیشتر نسبت به دو عصاره دیگر بود.. اثرمهارکنندگی رادیکال های آزاد توسط عصاره متانولی وآبی بیشتر از عصاره هگزانی و مشابهbht بود. در عصاره هگزانی اثر مهارکنندگی ضعیف تر بود. عملکرد عصاره آبی از سایر عصاره ها بالاتر بود.ترکیبات مهم شناسایی شده اسانس توسط gcmsعبارتند ازلینالول، لینالیل استات،بورنئول، کامفور و ژرانیل استات. عصاره متانولی با کمترین میزان اندیس پراکسید، آنیزیدین و توتوکس و بیشترین زمان پایداری در برابر اکسیداسیون، بهترین تاثیر را در جلوگیری از اکسیداسیون روغن آفتابگردان داشت. اثر عصاره آبی و اسانس گیاه مشابه آنتی اکسیدان سنتزی بود. تاثیر عصاره هگزانی کمتر از آنتی اکسیدان سنتزی بودنتیجه گیری: با مقایسه سه عصاره می توان نتیجه گرفت که متانول بهترین حلال جهت استخراج فنل، فلاونوئید و ترپنوئیدها است. از طرفی عصاره متانولی درصد مهارکنندگی بیشتری نسبت به عصاره های دیگر دارد. همچنین عصاره متانولی با اثر ضد رادیکالی بسیار خوبی که دارد می تواند جایگزین bht در روغن آفتابگردان شود. از عصاره آبی و اسانس این گیاه نیز بعنوان آنتی اکسیدان مشابه با آنتی اکسیدانهای سنتزی می توان بهره برد.

Antioxidant effect of lavender extracts and essential oil phytochemical compounds on the stability of sunflower oil

The onset of some diseases is due to the increased free radicals produced during normal body metabolism. To confront these radicals, compounds known as antioxidants have been identified. Antioxidants that there are in fruits and vegetable, prevent the free radicals from doing activity and damage the vital cells. Antioxidants prevent oxidation of oils. However, with regard to synthetic antioxidants may cause undesirable effects in the body, the preparation and production of natural antioxidants is necessary. One of the plants with high antioxidant capacity is Lavandula officinalis L. belongs to the Lamiaceae. Materials and methods: The fresh shoots of Lavender were harvested from the Agricultural and Natural Resources Research Center of Isfahan in June 2017 and dried in a dark place and room temperature. Essential oil was extracted by water distillation method using Clevenger’s apparatus. Extract of water, methanol (80% methanol) and hexane (hexane 95%) was prepared by maceration method. The phenols, flavonoids and terpenoids amount of extracts was determined respectively by FolinCiocalteu, aluminum chloride and separation colorimetric in ether methods. The antioxidant capacity of each extract was analyzed by DPPH method. Essential oil composition of lavender were determined by GCMS. The effect of extracts on delaying oxidative degradation in Purified sunflower oil was determined by measuring the peroxide index, anisidine index, totox index and oxidation resistance time of the samples.Results: Phenol, flavonoid and terpenoid contents of methanol extract was higher than the other two extractions. Free radical scavenging of methanol and water extracts were higher than hexane extract and were similar to BHT. Inhibition percent of hexane extract was less than the other extracts. The performance of aqueous extracts was higher than other extracts. The major compounds identified by GCMS are linalol, linal acetate, boronol, camphor and geranyl acetate. Methanolic extracts had the lowest levels of peroxide index, anisidine index and totox index and the highest oxidation stability time. Methanol extract had the best effect in preventing the oxidation of sunflower oil. The effect of the aqueous extract and essential oil were similar to the synthetic antioxidant.Coclution: By comparing the three extracts it can be concluded that methanol is the best solvent for the extraction of phenol, flavonoids and terpenoid. On the other hand, methanolic extract had a higher inhibitory effect than other extracts. The methanol extract with high antiradical effect can be replaced by BHT in sunflower oil in the food industry. The aqueous extracts and essential oils of this plant can also be used as antioxidants similar to synthetic antioxidants.