ترکیبات شیمیایی و اثر حشره‌کشی اسانس سه گیاه دارویی روی شپشه برنج sitophilus oryzae l.

مشکلات ناشی از مصرف آفتکش‎های شیمیایی و مصنوعی بر محیط زیست و انسان موجب گرایش به استفاده از آفتکش‎هایی با منشا گیاهی و طبیعی برای کنترل آفات شده است. مریم گلی l.  salvia officinalis، اسطوخودوس lavandula angustifolia mill و پونه آسای الموتی jamzad & assadi nepeta pogonsperma با دارا بودن خواص آفت‌کشی به عنوان گیاهانی بالقوه می‎توانند بدین منظور مورد سنجش قرار گیرند. در پژوهش حاضر ترکیبات شیمیایی، سمیت تنفسی و فعالیت دورکنندگی اسانس گونه­های ذکرشده مورد بررسی قرار گرفت. اسانس اندام‌های هوایی این گیاهان با استفاده از دستگاه کلونجر به روش تقطیر با آب استخراج شد. شناسایی ترکیبات اسانس توسط دستگاه gcms انجام شد. آزمایش­ها در قالب طرح کاملا تصادفی با 5 تکرار در شرایط آزمایشگاهی (دمای1±28 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 70 درصد و دوره نور تاریکی12:12) انجام شد. ترکیبات اصلی گیاهان s. officinalis، l. angustifoliaو n.pogonsperma به ترتیب thujone (29/37 %)، 1,8cineol (3/41 و 86/34 %) می‎باشد. همه گیاهان این پژوهش فعالیت حشره‎‌کشی را علیه s. oryzaeنشان دادند. مقادیر lc50 اسانس گونه‎های s. officinalis، n. pogonspermaوl. angustifolia به ترتیب 19/148 و 49/150 و72/156 میکرولیتر بر لیتر هوا برایs. oryzae  برآورد شد. نتایج آزمایش‎هانشان داد که اسانسn. pogonsperma با 5/86 درصد در مقایسه با اسانسs. officinalisوl. angustifoliaبه ترتیب با 67 و 5/61 درصد بالاترین اثر دورکنندگی را علیهs. oryzae دارد.