اثر قرق بر تراکم و تنوع گونه‌ای زادآوری طبیعی در توده‌های جنگلی آمیخته رویشگاه ارسباران

زادآوری طبیعی، مسئول تداوم جمعیت گونه‌ها و حفاظت از تنوع زیستی در توده‌های جنگلی و گامی مهم در پویایی جنگل در جهت مدیریت پایدار است. به‌منظور ارزیابی اثر قرق بلندمدت بر تراکم و تنوع زادآوری طبیعی، دو رویشگاه جنگلی شامل توده قرق شده و توده شاهد انتخاب و در هر رویشگاه تعداد شش قطعه نمونه به مساحت یک هکتار مورد اندازه‌گیری و شمارش زادآوری قرار گرفتند. فراوانی حضور زادآوری‌ها بر اساس ارتفاع در چهار طبقه نونهال، نهال کوچک، نهال بزرگ شاخه‌زاد و نهال بزرگ دانه‌زاد در قطعه نمونه‌ها اندازه‌گیری شد. شاخص‌های غنا، تنوع و یکنواختی برای هر رویشگاه محاسبه و مورد تحلیل آماری قرار گرفتند. نتایج بررسی تراکم نشان داد که منطقه قرق شده از تعداد در هکتار زادآوری گونه‌های اصلی بیشتری برخوردار بود. طبقات زادآوری در دو منطقه تفاوت معنی‌داری داشتند (p≤0.05). طبقات زادآوری در منطقه قرق شده فراوانی بیشتری داشتند به جز نهال‌های بزرگ شاخه‌زاد که در منطقه شاهد فراوانی بیشتری داشت. مقادیر شاخص‌های تنوع و یکنواختی در منطقه قرق شده با تفاوت معنی‌داری از منطقه شاهد کمتر بودند اما شاخص غنا تفاوت معنی‌داری بین دو رویشگاه نداشت ( p≤0.05). اکوسیستم جنگلی می‌تواند از طریق زادآوری طبیعی و با گسترش نهال‌ها و نونهال‌ها ترمیم شود. برای موفقیت‌آمیز بودن فرآیند ترمیم توده لازم است که زادآوری تقویت شود تا جوامع حاصل در آینده، پایدار باشند. براساس نتایج حاصل از پژوهش حاضر، بررسی‌هایی در زمینه تعیین طول مدت بهینه قرق به‌منظور جلوگیری از کاهش تنوع زیستی و همچنین بررسی اثر قرق بر بانک بذر خاک در منطقه پیشنهاد می‌شود.

Effect of Exclosure on Density and Diversity of Natural Regeneration in Mixed Stands of Arasbaran Habitat

Natural regeneration is responsible for the conservation of species and the protection of biodiversity in forest stands and an important step in forest dynamics towards sustainable management. In order to evaluate the effect of longterm exclosure on the density and diversity of natural regeneration, two forest habitats were selected including excluding stand and control stand, regenerations were measured and counted in six sample plots with an area of one hectare. Regenerations were divided based on height into four categories: seedlings, coppice large saplings, standard large saplings, and small saplings. the indices of richness, diversity, and evenness were calculated and statistical analysis was performed for each habitat. The results of the density showed that the exclosure area had a higher number of regeneration densities per hectare. The types of regeneration classes were more frequent in the exclosure area, except for coppice large seedlings, which were more abundant in the control area. Diversity and evenness indices were less in the control area than the exclosure habitat with a significant difference, but the richness index was not significantly different (p≤0.05). A successful stand recovery process is necessary to enhance regeneration and community sustainability in the future. Enhancing natural regeneration is a costeffective way to improve the quality of forest stands. Based on the results, it is proposed to determine the optimal duration of exclosure in order to prevent the reduction of biodiversity and also to investigate the effect of exclosure on soil seed banks in the studied area.