تحلیل نشانه معنا‌شناختی «دیدن» و پدیدارهای دیداری درکشف‌الاسرار و مکاشفات‌الانوار روزبهان بقلی

در نظریه نشانه‌شناسی دیداری پساگرماسی، عناصر صوری گفتمان به محتوایی باز می‌گردد که نظیر آن محتوا در ساحت نشانه‌شناسیک جهان طبیعی حضور دارد؛ پس می‌توان به وابستگی متقابل میان زبان و ادراک جهان قائل شد. آن چه این پیوستگی را ممکن می‌سازد، وجود واسطه‌ای به نام جسم است. در نتیجه، از یک سو، فرآیند معنادهی برخاسته از زبان در اختیارمان است و از دیگر سو، ادراکی است که از واکنش حسی به پدیده‌های جهان حاصل می‌شود. این مقاله در نظر دارد با اتکا به بعد حسی ـ ادراکی موجود در تصویرهای دیداری مکاشفه‌های روزبهان و با کاربست نظریه نشانه‌معناشناسی فونتنی و گرماس،سه عامل اساسی را در فرایندهای دیداری، شامل دامنه نوع ادراکات حسی، نقش ادراک حسی و جایگاه جسمانه در شکل‌گردانی پدیدارهای دیداری در کشف‌الاسرار و مکاشفات‌الانوار تبیین کند. حاصل پژوهش در مورد نخست، حکایت از وجود دو طیف کمیشناختی و کیفی عاطفی در این اثر دارد؛ که البته، طیف نخست، به جهت گسترده بودن فضای تجربه عرفانی و ابهام و رازوارگی آن بر صراحت و فشردگی طیف دوم غلبه دارد. در مورد دوم، پیوند میان ادراک عارف با دو عامل موقعیت (گونه‌های مختلف دیدن) و ذهنیت (باورها، سلائق) موجب درنگ در روند تکوین و روایت مشاهدات و خلق تصویرهای هنری در آن می‌شود. شکل‌گردانی مبیّن اهمیت جسمانه در جریان تجربه و دیدار است و به ایجاد هنجارگریزی در تصویرها و زبان عارفانه مبتنی برمقام تشبیه نزد روزبهان می‌انجامد.

Semiotic Analysis of Perception & visual Phenomenons In KashalAsrar&MokashefatalAnvarOfRuzbehan

Due to the perceptual theory of Greimas, formal elements of discourse refer to a content which has no example in semiotic level of natural world. So it could be assumed the existence of a reciprocal relation between language & perception of the world. What makes this relation possible is the presence of a medium, named corpse. Hence, we recognize in one hand, the process of semiosis issue from linguistic system, & in other hand, we apprehend the perception which is formed by sensitive reaction into the phenomenons of natural world. Structural schema of "perception" gives meaning to the visual objects. Relation between subject & exterior context takes place through the process of this act of perception. This article intends to describe the ambivalent situation of "perception" in performing apocalyptical events of Ruzbehan. The results confirm that based on generating extension & intension, author creates during the revelation experience, a tension in his language. That, in turn, leads to a variety of visual elements as well as to the fluidity of signs. In context of mystical experience, Beliefs & desires of spectator affect on perceptual structure of this experience.