ترکیب ساختاری و درون مایه‌های عرفانیِ مثنویمصیبت نامه عطار

مثنوی مصیبت‌نامه در چهل مقاله و در ساختاری منسجم و سامانمند دیدگاه‌ها و تجارب عرفانی عطار را به وضوح نمایان می‌سازد. اصالت مصیبت نامه عطار به سبب تجارب جدید و پویایی است که عطار به واسطه آن، هم حرکت صعودی و تدریجی مراحل سلوک را بیان کرده و هم رشته و پیوند دیالکتیکی این مراحل را بازگو نموده است. آن چه در کلّ ساختار این مثنوی اهمیت دارد، ترکیب جریان‌های فکری متعدد در اندیشه عطار و تاویل ادراکات عرفانی او از این جریان‌هاست.عطار خط سیر این اندیشه‌ها را در عرفان و ادب فارسی که مبانی آن پیش تر توسط سنایی پی ریزی شده بود، بر مبنای سفرهای روحانی در عالم جان تبیین می‌کند.ما در توصیفی که در باره طرح کلّی و تاویل ادراکات عرفانی عطار در این منظومه به دست می‌دهیم، نشان داده ایم که شیوه تاویل او در این منظومه به او امکان می دهد که در حین ترکیب منسجم و سامانمند عناصر دینی و عرفانی و فلسفی، متوجه مفاهیم باطنی و تسلسل و توالی منطقی آن ها نیز هست.