پندِ پیران، معرفیِ دست‌نوشته‌ها و تحریرِ تازه و ترجمۀ عربیِ آن

کتاب پند پیران براساسِ یک نسخۀ خطیِ محفوظ در موزۀ بریتانیا به همت جلال متینی تصحیح و در 1357 منتشر شد. نام کتاب و نام نویسنده و تاریخِ تالیفِ آن در متن کتاب نیامده است. در این مقاله، ابتدا دست‌نوشته‌های دیگر پند پیران را معرفی می‌کنیم که به نام‌های «مواعظ الفردوس» و «مناقب الاولیاء» مکتوب شده است. سپس، برای نخستین بار، به تحریر تازۀ آن به نام «جامع الحکایات» اشاره می‌کنیم که نصرالله‌بن‌شهرالله ترمذی در قرن دهم یا یازدهم هجری نوشته است. البته به‌دلیلِ آن که نصرالله ترمذی هیچ اشاره‌ای به اصل کتاب نکرده؛ بلکه مدعی شده که حکایت‌ها را خود جمع کرده است، کارِ او از نوعِ انتحال قلمداد می‌شود. در ادامه، برای نخستین بار، ترجمۀ عربیِ پند پیران را به نام «حکایات الصالحین» معرفی می‌کنیم و اطلاعات و دریافت‌های تازه‌ای دربارۀ نامِ اصلیِ پند پیران و نامِ نویسنده و تاریخِ تالیفِ آن مطرح می‌کنیم. در پایان، با ذکر نمونه‌هایی نشان می‌دهیم که تصحیحِ دوبارۀ پند پیران با استفاده از نسخه‌های خطی نویافته ضرورت دارد.

pand-e pirān, introducing its manuscripts and its newly rewritten and its arabic translation

the book of pand-e pirān was edited based from a manuscript preserved in the british museum by jalāl matini and published in 1979. notably, the title of the book, the author’s name, and the date of its composition are not mentioned in the text of the book. in this article, we will first introduce other manuscripts of pand-e pirān which are known under the titles of &mavā`ez al-ferdows& and &manāqeb al-awliyā &. then, for the first time, we will introduce its rewritten text called &jame` al-hekāyāt& which nasrollāh ibn shahrollāh termezi wrote in the 10th or 11th century ah. of course, because he did not mention anything about the original of the book, but claimed that he collected the anecdotes himself, his work is considered to be plagiarism. in the following, for the first time, we will introduce the arabic translation of pand-e pirān under the name of &hekāyāt al-sālehin& and then we will present new information and findings about the original name of pand-e pirān and the name of the author and the date of its composition. finally, by citing examples, we show that using newly known manuscripts, new critical editing of pand-e pirān is necessary.