تحلیل محتوایی حکایتِ «گازُر و خر او» در مثنوی

اعمالِ قواعدی خاص در اسلوب، زبان و لحن روایت‌های گوناگون، یک حکایت را در بافتارِ متن نظم می‌بخشد. حکایت «گازُر و خر او» برگرفته از کلیله‌ودمنه، در مثنوی به‌گونه‌ای دیگر بازآفرینی می‌شود و مولانا آن را در روایتی متمایز به کار می‌برد. هدف اصلی این پژوهش، مقایسه دو روایت مختلف از حکایت مزبور با توجه به زمینه متن، بررسی تطور و بسط مفاهیم آن در حین گذار از شکلی ادبی به متنی عرفانی، تحلیل محتوایی، تبیین مضامین این حکایت و چگونگی آن در قالب روایتی ویژه در مثنوی است. این پژوهش با استفاده از تحلیل محتوا و معیارهای نقد و نظریه، به تشریح دلایلی می‌پردازد که مقاصد مولانا را در بازرواییِ حکایت کلیله‌ودمنه تفسیر می‌کند. در اشاره به دستاوردهای پژوهش حاضر می‌توان گفت مولانا با توسل به‌نوعی شگرد سخن‌پردازی، افکار و اعمال شخصیت‌های اصلیِ حکایت را نماینده دو گروه می‌خواند تا اغراض قصة خود را در تبیین توبه صحیح تشریح نماید و روابط آن را با اصطلاحات وابسته‌ای همچون کسب، توکل، تقلید و تحقیق در روایتی نو بسنجد. مولانا در این تاویلِ نوین با استفاده از قابلیت‌های زبانِ عرفان و خرده‌حکایاتی دیگر برای تشریح مبانیِ موضوع و دلالت‌های گسترده آن، بر فهم اسرارِ باطنی از طریق نماد‌ها تاکید می‌کند و در اشاره به ماجرای شخصیت‌ها و تحلیل گفتمان آن‌ها، درون‌مایه را برای درک معانیِ ضمنی در بطن حکایتی تازه می‌گسترد.

content analysis of qazor wa khar anecdote in mathnavi

the application of certain rules in style, language, and tone of various narratives gives coherence to an anecdote’s context of the text. the anecdoteqazor wa khar, taken from kalile wa dimna, is recreated in a different way in mathnavi and movlana uses it in a distinct narrative. the main objectives of the study are comparing these two different narratives of theanecdote according to the context of the text, examining the development and expansion of the anecdote’s concepts during its transition from a literaryform to a mystical text, analyzing its content, explaining its themes and the way it is in form of a special narrative in mathnavi. in this research, using content analysis and criticism criteria and theory, the researcher explicatesthe reasons why movlana retold kalile wa dimna’s story. according to the findings of the research, movlana, by resorting to some techniques ofeloquence, introduces the thoughts and actions of the leading characters ofthe story as representatives of two groups in order to fulfill the aims of his story in explicating the sincere repentance, and to examine its relationshipswith related terms such as acquisition, trust, imitation and research in a new narrative. movlana in this new interpretation exploits the capabilities of the language of mysticism and other small stories to explain the fundamentals of the subject and its broad implications. he emphasizes the understanding of esoteric mysteries through symbols and in referring to the adventures of the characters and analyzing their discourse, he expands the content to present the implied meanings embedded in the new story.