همچو شیری در میان نقش گاو تیوفانی ها در آثار مولوی
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
مشیدی جلیل ,زندمقدم ساسان
|
|
منبع
|
ادبيات عرفاني - 1390 - دوره : 2 - شماره : 4 - صفحه:133 -158
|
|
چکیده
|
درآثار مولانا جلال‌الدین بلخی، تمثیل‌ها و تشبیه‌تمثیل‌های بسیاری به‌کار رفته است تا مفاهیم و آموزه‌های مورد نظر خالق آن را برای مخاطب بازگو کند. در برخی موارد، مطابقت زایدالوصف ممثل‌ها بررسی‌شدنی است؛ چراکه در همه آن‌ها شیری در وضعیتی قرار گرفته که به غلط گاو پنداشته یا دیده می‌شود. این ممثل، سمبل است؛ ترکیبی پنهان و پیدا از موجودی که اجزای سازنده آن، یعنی شیر و گاو، هریک نمادی مجزا هستند. آنچه در این میان دیدنی است، استادی شگفت‌آور مولانا جلال‌الدین در خلق هنریِ نمادی جدید با این سمبل‌هاست. دین، حدیث و سنّت بر یکسان بودن حقیقت وجوه مختلف رسالت، یعنی کلمهالله، رسول‌الله، کلام‌الله و اولیا الله، آن‌ها که به‌اصطلاح می‌توان «تیوفانی1» خواندشان، صحّه گذارده‌اند. به همین دلیل، مولانا جلال‌الدین برای خلق نمادی که بتواند تیوفانی را سمبلیزه کند، از ترکیب نماد الوهیت (شیر) با نماد دنیاوی بودن (گاو) بهره می‌برد. او برای تمثیل کردن این‌ها نماد «شیر در میان نقش گاو» را به‌منزله ممثل برمی‌گزیند. این نماد در دیوان شمس هم دیده می‌شود؛ اما بیشترین کاربرد آن در مثنوی است. جالب توجه اینکه نحوه تکرار این نماد، ساختار معنایی کشف‌شده در مثنوی را تصدیق می‌کند و این ساختار نیز نحوه به‌کارگیری این نماد را در مثنوی توضیح می‌دهد. از این رو، اهمیت، جایگاه و تشخّص آن در ذهن و زبان مولانا جلال‌الدین آشکار می‌شود.
|
|
کلیدواژه
|
تیوفانی ,سمبل ,شیر ,گاو ,مولانا جلال‌الدین بلخی
|
|
آدرس
|
دانشگاه اراک, ایران, دانشگاه اراک, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
s-zandmoqaddam@phd.araku.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|