تاثیرعصاره الکلی پنج انگشت و رازیانه بر محور HPG و اسپرماتوژنز در موش سوری نر نژاد NMRI

پنج انگشت و رازیانه هر دو از گیاهان فیتواستروژن بوده که در بسیاری ازکشورهای دنیا دارای مصارف پزشکی می باشند هدف از این تحقیق بررسی اثرات این گیاهان برروی هورمون های تستوسترون و گنادوتروپین و همچنین اسپرماتوژنز موش نر می باشد. در این مطالعه 56 سر موش سوری نر بالغ نژاد nmri در دسته های 8 تایی به گروه های کنترل، شم و 5 گروه تجربی تقسیم شدند. گروه-های اول و دوم تجربی به ترتیب دوزهای mg/kg 100و mg/kg200ازعصاره الکلی دانه رازیانه (foeniculum vulgare) و گروه های سوم و چهارم تجربی به ترتیب دوزهای mg/kg 200 و mg/kg 300 ازعصاره الکلی میوه پنج انگشت (vitex agnus castus) و گروه پنجم تجربی تلفیقی از دوزهای mg/kg 200 رازیانه به اضافه mg/kg 300 پنج انگشت(synthetic) را به مدت 15روز و بصورت تزریق درون صفاقی دریافت کردند در همین مدت زمان گروه کنترل سرم فیزیولوژی و گروه شم محلول 10: 1 ازحلال تویین و سرم فیزیولوژی را دریافت کردند. دو هفته پس از آخرین تزریق از قلب حیوانات به منظور سنجش هورمونی خون-گیری به عمل آمد. وزن و حجم بیضه و وزن اپیدیدیم محاسبه و بافت بیضه مورد مطالعه قرار گرفت. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزارspss و آزمون آماری آنالیز واریانس یک طرفه و توکی تجزیه و تحلیل شدند. در این بررسی تفاوت معنی داری در حجم و وزن بیضه بین گروه های تجربی و گروه کنترل مشاهده نشد. وزن اپیدیدیم در گروه های تجربی دوز mg/kg 200 رازیانه و دوز تلفیقی نسبت به گروه کنترل کاهش معنی داری را نشان داد. همچنین در میزان هورمون های تستوسترون و lh و fsh در تمام گروه های تجربی با گروه کنترل اختلاف معنی دار مشاهده شد. در بررسی های میکروسکوپی در قطر لوله های اسپرم سازگروه های تجربی هیچ گونه اختلاف معنی داری با گروه کنترل دیده نشد. در گروه های تجربی دوزkg /mg 200 و mg/kg 300 پنج انگشت و دوز تلفیقی در تعداد سلول های اسپرماتوگونی اسپرماتوسیت و اسپرماتید کاهش معنی داری مشاهده شد .همچنین کلیه گروه های تجربی درجات مختلفی از کاهش معنی دار تعداد اسپرم ها را در مقایسه با گروه کنترل نشان دادند. پنج انگشت دارای روغن های ضروری گلیکوزیدهای ایروییدی فلاونوییدهای دی ترپن و اسیدهای چرب ضروری است و رازیانه حاوی کومارین فیتواسترول وترپنوییدهای آنتولی می باشد .بنظر می رسد که اثرات ضد باروری این گیاهان به مواد فوق الذکر مرتبط باشد و روند اسپرماتوژنز را دچار اختلال می کنند همچنین تلفیق پنج انگشت و رازیانه باعث کاهش بسیار شدید میزان اسپرم ها می شود.