بررسی مقایسه‌ای عملکرد هیبریدهای ایرانی و وارداتی کرم ابریشم در استان خراسان رضوی

پرورش کرم ابریشم از دیرباز در استان خراسان رضوی رواج داشته است. با توجه به این که هیبریدهای مختلفی برای افزایش عملکرد تولید کرم ابریشم تولید می گردد، با توجه به اقلیم های آب و هوایی مختلف در کشور، نیاز است که مناسب ترین آن ها برای هر منطقه شناسایی و معرفی شود. این طرح به منظور مقایسه چهارده نوع هیبرید وارداتی  با چهار هیبرید داخلی انجام شد، تا مناسب ترین هیبریدها برای استان خراسان رضوی شناسایی شود. برای انجام این تحقیق 18 نوع هیبرید در شرایط محیطی استاندارد و در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار و در هر تکرار 200 لارو در بهار 1400 در سالن پرورش اداره توسعه نوغانداری تربت‌حیدریه پرورش داده شدند و عملکرد آن ها مورد مقایسه قرار گرفت. صفات مورد اندازه گیری شامل تلفات لاروی، درصد شفیرگی، درصد پیله (خوب، متوسط، ضعیف و دوبل) و نیز وزن پیله (خوب، متوسط، ضعیف و دوبل)، تعداد در لیتر، وزن یک لیتر، وزن قشر پیله و درصد قشر پیله بود.  تجزیه  تحلیل داده ها با نرم‌افزار sas انجام شد. نتایج نشان داد که هیبرید چینی q×b با 75/339 گرم بیشترین وزن پیله تولید را داشت (p <0.05). همچنین، هیبرید l2×r با 36/24 درصد بیشترین درصد قشر ابریشمی را داشت (p <0.05) و هیبرید  l2×or با 72/1 گرم بالاترین متوسط میانگین وزن پیله را نشان داد  (p <0.05).  بر اساس نتایج به‌دست‌آمده بر مبنای میانگین شاخص ارزیابی از بین 14 هیبرید وارداتی چینی، هیبریدهای 872×871، b×q، bb×qa، hb×ja، ja×hb و m×s و از بین چهار هیبرید ایرانی موردبررسی، عملکرد سه هیبرید  103×104، 151×154 و 154×151 با توجه به صفات مختلف تولیدی بهتر ارزیابی شدند.

the comparative study on the performance of iranian and chinese silkworms, bombyx mori l, hybrids in khorasan razavi province

silkworm rearing has been intermingled with the life and culture of the khorasan razavi people for a long time. this study was conducted to determine robust hybrids for economically important traits in mulberry silkworm bombyx mori under numerous climatic conditions. to identify the most suitable hybrid for khorasan razavi climatic conditions, 14 imported hybrids were compared with four iranian local hybrids. in the spring of 2021, rearing was carried out under uniformed laboratory condition by adopting standard method. the experiment was laid out in completely randomized design (crd) with four replications and 200 larvae per replication using procedure of glm in sas 9.2 in the torbat heydarieh sericulture center (torbat heydarieh, iran). these eighteen hybrids were evaluated for their performance in eight metric traits viz., larval losses, percentage of pupae, percentage of cocoons (good, medium, weak and double), weight of cocoons (good, medium, weak and double), number per liter, weight of one liter, weight of cocoon cortex, percentage of cocoon cortex and percentage of raw silk. the results showed that chines hybrid q×b had higher cocoon weight with 339.57 gr (p <0.05). also, l2×r had higher shell cocoon perecent with 24.36%  (p <0.05) and l2×or showed higher average mean of cocoon wight with 1.72 gr (p <0.05). the result of the present study indicated that six hybrids viz., 872 × 871, b × q, bb × qa, hb × ja, ja × hb, and m × s exhibited better performance in imported chinese hybrids, and three iranians hybrids viz., 103 × 104, 151 × 154, 154 × 151 had better performance in torbat heydariyeh region of khorasan razavi province.