بررسی اثرات جایگزینی کاه ماش با کاه گندم یا سیلاژ ذرت بر عملکرد، تخمیر شکمبه‌ای و فراسنجه‌های خونی در بره‌های نر پرواری

آزمایش حاضر به منظور بررسی اثرات جایگزینی کاه ماش با کاه گندم و سیلاژ ذرت بر قابلیت هضم، عملکرد و جمعیت پروتوزوآی شکمبه در بره‌های نر عربی انجام گرفت. در مرحله اول پس از تعیین سطح مناسب جایگزینی کاه ماش با کاه گندم و سیلاژ ذرت با استفاده از روش هضم دو مرحله‌ای، بره‌ها با جیره‌های آزمایشی برگزیده از مرحله اول شامل جیره فاقد کاه ماش (شاهد)، 100 درصد جایگزینی کاه ماش ‌به‌جای کاه گندم (جیره 1)، 25 درصد جایگزینی کاه ماش به‌جای سیلاژ ذرت (جیره 2) و 50 درصد جایگزینی کاه ماش به‌ جای سیلاژ ذرت (جیره 3) در قالب طرح کاملا تصادفی برای تعیین قابلیت هضم، تخمیر و عملکرد پروار تغذیه شدند. برای تعیین قابلیت هضم، حیوانات در یک وعده صبح با جیره‌های مورد آزمایش تغذیه شدند و جهت محاسبه قابلیت هضم، مقدار خوراک داده شده، باقی‌مانده و مدفوع روزانه جمع‌آوری و وزن آنها ثبت شد. جهت اندازه‌گیری فراسنجه‌های خونی و تخمیری شکمبه و شمارش جمعیت پروتوزوآیی شکمبه در روزهای پایانی آزمایش، از دام‌ها خون و مایع شکمبه گرفته شد. در مرحله دوم، جهت برآورد ضریب تبدیل و افزایش وزن روزانه از بره‌های نر با میانگین وزن 24 کیلوگرم و سن 5 ماه استفاده شد. طول دوره آزمایش 60 روز شامل 15 روز عادت‌پذیری و 45 روز نمونه‌‌گیری و وزن‌کشی بود. نتایج تعیین سطح مناسب نشان داد که از نظر قابلیت هضم اختلافی بین جیره‌های آزمایشی وجود نداشت. نتایج حاصل از آزمایش دوم نشان داد که از نظر مقدار خوراک مصرفی در کل دوره بین جیره‌ها اختلاف وجود داشت و در جیرهای حاوی کاه ماش (جیره 1 و 3 به استثناء 2) بیشتر از شاهد بود. بیشترین قابلیت هضم مواد مغذی مربوط به جیره یک بود. در مورد فراسنجه‌های خونی و شکمبه‌ای مورد ارزیابی، اختلاف معنی‌داری بین جیره‌ها مشاهده نشد. از نظر میانگین افزایش وزن روزانه و ضریب تبدیل خوراک، اختلاف معنی‌داری بین جیره‌های آزمایشی مشاهده نشد. بنابراین، با توجه به عدم اختلاف در عملکرد هضم و پروار بره‌ها در آزمایش حاضر و حتی نتایج بهتر در برخی موارد نظیر مصرف خوراک کل دوره، افزایش وزن روزانه تا 15 و 30 روزگی و ضریب تبدیل تا 15 روزگی، استفاده از کاه ماش به دلیل ارزان‌تر بودن و فراوانی آن در فصل‌هایی خاص از سال به صورت جایگزینی برای کاه گندم یا سیلاژ ذرت کم دانه در تغذیه بره‌های پرواری توصیه می‌شود.