تحلیل تطبیقی اسطوره ضحّاک ماردوش

ضحّاک محوری ترین موجود اهریمنی شاهنامه و معادل اژیدهاک اوستایی و اژدهای سه سر هند و ایرانی است که یکی از بارزترین موجودات زیان‌کار در نوشتههای مزدیسنا بشمار می رود. تفسیرهایی متعدّد از اسطوره ضحّاک انجام شده است که با توجّه به تازی بودن ضحّاک در شاهنامه و یک‌سان پنداشتن دشت سواران نیزه گذار با صحاری عربستان، برخی از تفسیرها اسطوره ضحّاک را یادمانی از پیکارهای مهاجران با تیره های سامی نژاد چون آشوری ها، سومری ها و بابلی ها دانستهاند. در این جستار، ضمن نقد تفسیرهای دیگر، نشان داده شده که اسطوره ضحّاک میتواند با اسطوره خدای ماردوش زیر زمین در فرهنگ‌های بومی فلات ایران و سرزمین‌های مجاور مربوط باشد. مطابق این اسطوره، بهترین جوانان، قربانی خدای مالک دوزخ (قعر زمین) میشدند و اسطوره اژدهاکشی، نه یادمانی از یک نبرد تاریخی، که نمادی برای پایان این سنت خونین پیشاتاریخی بوده است.