بررسی انتقادی برخی از پژوهش ‌ها و اظهارنظرها درباره شاهنشاهنامه صبا

شاهنشاهنامه، منظومه‌ای حماسی از فتحعلی خان صبا است که تاریخ ایران در دوره‌ سلطنت فتحعلی شاه قاجار را دستمایه‌ آفرینش اثری ادبی قرار داده است. البته دامنه‌ تاریخی اثر از سقوط اصفهان تا اواخر دوره‌ اول جنگ‌های ایران و روس را در بر می‌گیرد. این منظومه‌ طولانی، به رغم اهمیت، تا کنون چنان که باید مورد توجه و بررسی قرار نگرفته است. نقدهای نوشته شده بر شاهنشاهنامه، کمتر به کل اثر نظر داشتند و به نظر می‌رسد، بیشتر نویسندگان آن به طور کامل متن این منظومه را نخوانده‌اند. این نقدها بیشتر براساس متن گزیده‌ منظومه نوشته شده و به این علت دچار خطاهای فاحش محتوایی و تاریخی شده‌اند. این مقاله، به مطالعه‌ حدود بیست پژوهش انجام شده در صد سال اخیر، درباره‌ شاهنشاهنامه پرداخته و کوشیده است تا با بررسی اشکالات و خطاهای آن متون، نقدهای شاهنشاهنامه را نقد کند. دستاورد پژوهش، بیانگر آن است که عمده‌ نقدها، بدون توجه به کل اثر و نکات تاریخی مرتبط با آن، اشتباهاتی مرتکب شده و این اشتباهات از طریق نقدهای هر عصر، به نقدهای دوران سپسین راه یافته‌اند.