بررسی تطبیقی علی‌نامه و افتخارنامه از نظر زمان روایی

در بررسی حماسه‌ها، به‌ویژه حماسه‌های دینی که قهرمانان آن‌ها، انبیاء و اولیاء و رجال برجستۀ دینی هستند و به منبع وحی و الهام متصلند و از اکثر، اگر نگوییم همه، رخ دادها و فرجام شخصیت‌ها آگاهند و از گذشته‌های دور و نزدیک خبر می‌دهند و آینده را پیش گویی می‌کنند، زمان روایی اهمیتی به سزا دارد. این مقاله براساس دیدگاه‌های نظریه‌پردازانی چون ریمون کنان، جرالد پرین، هایدگرو به‌ویژه ژرار ژنت به بررسی تطبیقی عنصر زمان در دو منظومۀ علی‌نامۀ ربیع، اولین حماسۀ دینی پس از اسلام (شیعه) و افتخارنامۀ صهبا، از آخرین حماسه‌های دینی می‌پردازد و در آن سه مبحث نظم و ترتیب، تداوم و بسامد را مورد تحلیل قرار می‌دهد. بررسی‌هایی که در این جستار به‌ روش توصیفی تحلیلی و روی کرد ادبیات تطبیقی انجام داده‌ایم، به‌خوبی نشان می‌دهد که این دو اثر به دلیل به‌کارگیری پرش‌های زمانی فراوان و بسامد بالای آینده‌نگری نسبت به گذشته‌نگری قابل تحقیق و بررسی هستند. بررسی عنصر تداوم نشان می‌دهد که شتاب در اکثر بخش‌های داستان این دو اثر به‌ویژه در افتخارنامه مثبت است و عنصر بسامد نشان می‌دهد که سرایندۀ علی‌نامه به دلیل به‌کارگیری بسامد مکرر شتاب کندتری نسبت به افتخارنامه دارد که از بسامد بازگو بیش تر بهره گرفته است.

The comparative study of Alinameh and Eftekharnameh in terms of narrative time

AbstractIn examining epic in particular religious epics whose heroes are prophets and prominent religious figures who are connected to the source of inspiration and revelation, if not all, most are aware of the events and destiny of the characters, predict future and speak about the far and near past, narrative time gains most attention.  Based on the perspectives of the following theorists such as Rimmon Kenan, Gerald Prince, Heidegger, and in particular Gerard Genette this article aims to examine the notion of time in the two epic poems Rabi’s Alinameh the first religious epic after Islam and Sahba’s Eftekharnameh, accounted as the last religious epic, and also explore and analyze them in terms of order, duration, and frequency.  Employing descriptive analytic method together with applying comparative literature approach to these works denote that due to  employing multiple time intervals and high frequency of anticipation in relation to looking into past they lend themselves to further examinations.  The study of duration shows that speed in most parts of the stories in two works in particular in Eftekharnameh is a positive one and the study of frequency shows that Alinameh seems to proceed with lower speed in relation with Eftekharnameh since its composer uses the aspect of frequency repetitively while in Eftekharnameh the composer benefited from using the aspect of narrator more.e.