بازخوانیِ اجتماعیِ اسطورۀ کیومرث با تکیه بر میدان فرهنگیِ ایران

اسطوره با مسائل اجتماعی رابطه­ای تنگاتنگ دارد. بازخوانی اجتماعی این رابطه، نیازمند پشتوانه­ای نظری است که بتواند رابطۀ بین متن و میدان را تبیین‌کند. رابطۀ ادبیّات و جامعه بر اساس شاخص­های جامعه­شناختیِ میدان فرهنگی تبیین می­شود چراکه میدان فرهنگی، عرصۀ آفرینش­های فرهنگی و از جمله آفرینش­های ادبی است که در آن نیروهای مختلف، عامل ایجاد یک کنشِ فرهنگی می­شوند. در این جستار، اسطورۀ کیومرث را با تکیه بر میدانِ فرهنگی ایران و با شیوۀ سندکاوی و تحلیل محتوا بررسی کرده و نتایج زیر را به‌دست‌آورده­ایم: از آن‌جا که داستان‌‌های اساطیری در شاهنامۀ فردوسی، در زمان تاریخی پرداخته شده‌ است، پرداختن به اساطیر، نوعی بازگشت هدف­مند به اسطوره است که وجه غالبش، وجه اجتماعی آن است؛ وجود روایت‌های متعدّد از داستان کیومرث در میدان فرهنگی و گزینش خاصّ فردوسی از روایت‌ها، بیان­گر نوعی خودآگاهی اجتماعی است که با میدان اجتماعی ایران روزگار فردوسی ارتباط دارد؛ در سازه‌های متنی اسطورۀ کیومرث در شاهنامه، مواردی وجود دارد که وجه دینی، عادت‌واره‌های اجتماعی و تاثیرپذیری فردوسی از جریان‌های اجتماعی و میدان قدرت را نشان می‌دهد.* . aliziairan@yahoo.com** . mahdokhtpourkhaleghi@gmail.com

Social rereading of Kayumars’s myth with respect to Iran’s cultural medium

Social rereading of Kayumars’s myth with respect to Iran’s cultural medium *Ali Zia oddini Dasht KhakiPhD Student, Persian Literature, Ferdowsi University, Mashhad, Iran**Mahdokht Pour Khaleghi ChatroudiLecturer, Ferdowsi University, Mashhad, IranDate of reception: 96/8/14Date of acceptance: 96/11/15 AbstractMyths are closely related to social issues.  Social rereading of this relation necessitates a theoretical background in order to explain the relationship between the text and its medium.  The relation between Literature and society is defined according to the sociological parameters of the cultural medium since this medium is the arena where all cultural creations particularly literary ones through different forces cause a cultural action to take place.  Using content analysis and documentary search method, this research seeks to study Kayumars’s myth according to Persian cultural medium.  The results found are as follows: Since mythological tales in Shahnameh are narrated within a historical time span, dealing with myths is considered as a kind of deliberate return to the myths whose most dominant aspect is the social one.  The existence of numerous narratives of Kayumars’s tale within the cultural medium and Ferdowsi’s particular choice of these narratives is indicative of certain social consciousness which is connected to the social Persian medium of Ferdowsi’s time.  In textual structures of kayumars’s myth in Shahnameh there are instances which refer to the religious aspect, social norms of the society of the time and also refer how Ferdowsi had been under the influence of social movements and central powers of his time.* . aliziairan@yahoo.com** . mahdokhtpourkhaleghi@gmail.com