اسطورۀ آماتراسو، پیشروی اندیشۀ ایرانی و هندوایرانی در فرهنگ ژاپنی

روشنایی بی‌هیچ گفت‌‌وگویی، مهم‌ترین ایزد در اساطیر هندواروپاییان است و چرخۀ بستن و گشودن روشنایی و تاریکی، مهم‌ترین مضمون در اساطیر این مردمان است. مردمان هندوایرانی نیز به سان دیگر هندواروپاییان، سرگذشت روشنایی را بنیاد اساطیر خویش نهادند. آفرینش، باروری، آب‌فزایی، پیروزی و دیگر اجزای هستی در باورهای آنان، اجراهای دیگرگون اسطورۀ روشنایی است. ایزد روشنایی در اساطیر ژاپنی نیز جای­گاهی بنیادین دارد. آماتِراسو، ایزدبانوی روشنایی در ژاپن، به‌سان ایزدان روشنایی آریایی، ایزد باروری و مایۀ خرّمی کشت‌زارهاست و خاندان پادشاهی از نژاد اویند. داستان زندگانی او نیز توسعه‌یافتۀ چرخۀ بستن و گشودن روشنایی و تاریکی است و مشترکات سرگذشت او با اسطورۀ ایزدان روشنایی هندوایرانی، بیش از آن است که اتفاقی انگاشته شود. پیش از این، جوانبی از ورود و تاثیر اساطیر آریایی به فرهنگ ژاپن، کاویده و معرفی شده ‌است و در این مقاله نیز با روش توصیفی تحلیلی، مشترکات اساطیر ایرانی و هندوایرانی با اساطیر ژاپنی در حوزۀ ایزدان روشنایی بازنموده‌ می‌شود. نتایج این بررسی، گویای آن است که با توجّه به پیشینۀ تاثیر فرهنگ ایرانی بر فرهنگ ژاپنی، اسطورۀ آماتِراسو در باورهای ژاپنی، ریشۀ هندوایرانی دارد. نیز قرن‌ها پس از ورود این اسطوره به فرهنگ ژاپن، هم­زمان با موج تازۀ ورود عناصر ایرانی به ژاپن در نیمۀ قرن هفتم میلادی، امپراتوران ژاپن با الگوگیری از نظریۀ تبار ایزدی شاهان ایرانی، اسطورۀ آماتِراسو را برای تبیین تبار ایزدی خویش به کار گرفتند. 

Amaterasu myth, a relic of Persian and Indo Iranian thought diffusing through Japanese culture

Amaterasu myth, a relic of Persian and Indo Iranian thought diffusing through Japanese culture *Ebrahim Vasheghani FarahaniAssociate Professor, Persian Literature, Payame Nour UniversityDate of reception: 96/9/23Date of acceptance: 98/3/25Abstract Brightness is certainly the most significant god in the Indo European mythology, and the cycle of opening and closing of day is the main theme in the mythology of this people.  Indo Iranian people have also based their myths upon the nature of light.  Creation, fertility, abundance of water, victory, and other components of life in their beliefs are different manifestation of the brightness myth.  Likewise in Japanese culture god of brightness plays a central role.  Amaterasu, goddess of light is also responsible for abundance and fertility of pastures and the imperial dynasty comes from the same race.  Her life story is the expansion of day and night cycle and resemblance of her life history with that of Indo Iranian people are far more than it could be assumed accidental.  Beforehand instances of the influence of Arian myths over Japanese culture were studied and introduced.  This article has made use of descriptive analytic method to represent common features of Iranian and Indo Iranian myths with the Japanese counterpart in terms of brightness Gods.  The results obtained show that Amaterasu myth according to Japanese beliefs has its roots in Indo Iranian culture considering the historical influence of Persian culture over the Japanese one.  Also centuries after the first entry of this myth to Japan in the second half of the seventh century AD, at the same time that cultural features of Iranians began to penetrate Japan Japanese emperors followed the example of Iranian kings who have long before established kinship to God.  They used Amaterasu myth to legitimize their sovereignty. * . vasheghani 1353@gmail.com