فرصت‌های ژیوپلیتیک جهان اسلام در سازمان کشورهای صادرکننده گاز

در سال 2008، «سازمان کشورهای صادرکننده گاز» که به اوپک گازی معروف شد با عضویت 11 کشور و با تعیین شهر دوحه به عنوان مقر خود رسماً آغاز به کار کرد. اگر چه این سازمان دارای ماهیتی اقتصادی و تجاری است، اما بسیاری از صاحب‌نظران شکل گیری اوپک گازی را مقدمه ای برای تحول در ساختار ژیواستراتژیک و ژیوپلیتیک جهان می دانند. از همین روست که اروپا و آمریکا که از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان گاز طبیعی محسوب می شوند، شکل گیری این سازمان را از منظر خود تهدیدی بر امنیت انرژی و دست‌یابی آسان به گاز طبیعی می دانند و به‌شدت با آن مخالف هستند. در این میان، نکته حایز اهمیت این است که اکثریت اعضای این سازمان را کشورهای اسلامی تشکیل می دهند، به‌طوری‌که کشورهای ایران، قطر، اندونزی، برونیی، الجزایر، لیبی، مصر، نیجریه و قزاقستان (ناظر) 9 عضو از 13 عضو (11 عضو اصلی و 2 عضو ناظر) را به خود اختصاص داده اند. ضمن این‌که با پیوستن کشورهای ترکمنستان، مالزی، ازبکستان، موریتانی، مالی سهم کشورهای اسلامی در این سازمان بیش‌تر و پررنگ‌تر خواهد شد. اهمیت روزافزون گاز به عنوان یک منبع انرژی پاک، وابستگی اقتصادی غرب و به‌خصوص اروپا به گاز صادراتی این سازمان، تاثیرپذیری صنایع نظامی و دفاعی غرب از تحولات بازار گاز، تغییر نقشه ژیوپلیتیکی و ژیواکونومیکی جهان و کم‌رنگ شدن نقش آمریکا و غرب در اقتصاد جهانی، افزایش قدرت مانور و چانه‌زنی اعضای سازمان به‌خصوص روسیه و ایران در برابر غرب و آمریکا، ایجاد زمینه برای هم‌گرایی بیش‌تر کشورهای عضو سازمان و ... از جمله فرصت های مناسبی است که به اعتقاد کارشناسان باعث افزایش وزن ژیوپلیتیک کشورهای عضو به‌خصوص کشورهای اسلامی در برابر غرب و آمریکا خواهد شد. در این مقاله تلاش شده تا ضمن بررسی پتانسیل کشورهای اسلامی در اوپک گازی، زمینه های موجود برای بهره‌گیری از این سازمان در ارتقا جایگاه جهان اسلام در نظام ژیوپلیتیک جهانی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.