تحلیل ساختاری - شناختی رویکرد پکن در همکاری جامع راهبردی ایران - چین بر اساس نظریه نقش

پیش‌ بینی‌ های نظری، رویه‌های بین‌المللی و شواهد اثباتی و تجربی فراوانی در نظام جهانی از یک دوره گذار سریع و عمیق حکایت دارد که در آن قدرت‌های نوظهور جهانی و مجموعه‌های منطقه‌ای، در حال به چالش کشیدن ساختار سنتی قدرت در جهان هستند. هم‌افزایی چین و ایران در برخی از حوزه‌ها در این راستا قابل تفسیر است. بیان مسئله: عدم ادراک مناسب از این رابطه در ایران و بافت بین‌الملل و تمرکز تفاسیر و تحلیل‌ها بر محور متغیر آمریکا، و برخی خلاهای روش‌شناختی و معرفت‌شناختی در تحقیقات پیشین مانع از ایجاد یک فهم جامع و روا از این پدیده شده است. روش: بر همین اساس، تحقیق حاضر با استخدام نظریه نقش در نظام بین‌الملل، تلفیق پدیدارشناسی و تحلیل اثرات متقاطع و اعتباربخشی نخبگانی و نرم‌افزاری، ابعاد رابطه دو کشور تحت برنامه همکاری مشترک را از دیدگاه چین بررسی کرده است. یافته‌ها: نتایج نشان داد که رویکرد چین در رابطه با ایران متشکل از دو بعد ساختاری ( متشکل از ده متغیر) و اندیشگانی (متشکل از پنج متغیر) است که به ترتیب منجر به ساخت نقش‌های ابرقدرت-قدرت میانه و ذینفع همسو شده است. تحلیل اثرات متقاطع نیز نشان داد که نظام روابط دو کشور پایدار و فاقد متغیرهای ریسک است و بر همین اساس، ناپایدارسازی آن دشوار است. از طرف دیگر، به دلیل تنافی این نقش‌ها با دیگر نقش‌های بین‌المللی چین، چشم‌انداز بسط این رابطه را نیز دشوار کرده است.

phenomenography and analysis of beijing’s approach in comprehensive strategic partnership with iran based on role theory

theoretical predictions, international procedures and empirical proofs and evidences reveal a deep and fast transition in international system wherein emerging global powers and regional complexes are challenging the classic structure of power. the convergence of china-iran powers can be explained in this framework. inadequate perception of this relation in national and international levels and the overemphasis of previous studies on the variables of united states as well as some methodological and epistemological deficiencies has prevented a compressive analysis of this relation. thus, the current research has employed role theory in international relations and used a mixed method of phenomenographic and analysis of crossed-impacts through elite and software validation to bring about a valid interpretation of chinese approach toward iran. it was revealed that the beijing’s approach is consisted of two structural (containing 10 variables) and ideational (containing 5 variables) dimensions that result in creation of “great power-middle power” and “assisting stakeholder” roles. it was also found that the system of the relationship between the two countries is stable, without risk variables and difficult to change.