راهبرد رهایی از خطرِ دولت‌های منطقه‌ای در دولت‌های عربستان و عراق (2000-2016)

ظهور و گسترش داعش (دولت اسلامی) در عراق، به‌ویژه در سال 2014، سرعت و گسترۀ چشمگیری داشت. تحلیل و تبیین این رویداد پیچیده‌، چندبعدی، و دارای زوایای مختلف را نمی‌توان به یک علت یا یک عامل فروکاست، بلکه مطالعه اسباب و علل و بازیگران پرشماری را طلب می‌کند. این پژوهش به روش پس‌رویدادی و با بررسی متون معطوف به مواضع پشتیبانان داعش در عراق، راهبردی را مطالعه می‌کند که در پژوهش‌های مرتبط، نمود و نشانی ندارد. هدف این پژوهش، شناسایی لایۀ پنهان‌تری از علل شکل‌گیری داعش در عراق و نقش عربستان سعودی در گسترش این جریان است. این پژوهش با ابتنا به نظریۀ امنیت هستی‌شناختی و با تکیه بر مفهوم پیلۀ حفاظتی آنتونی گیدنز در راستای پاسخ‌گویی به پرسش: «چرا راهبرد عربستان سعودی بر گسترش و اشاعه داعش در عراق متمرکز بود؟»، یکی از راهبردهای عربستان سعودی در عراق را واکاوی کرده و این فرضیه را مطرح می‌کند که یکی از راهبردهای عربستان سعودی برای رسیدن به ثبات راهبردی و امنیت داخلی، راهبرد رهایی از خطر گروه‌های تکفیری در داخل و برون‌فکنی خطر به خارج از مرزهای کشور خود بوده است. نتیجۀ پژوهش نشان می‌دهد که عربستان سعودی، به‌عنوان مهم‌ترین کشور خاستگاه بنیادگرایی تکفیری، از طریق صدور تهدیدهای بالقوۀ داخلی به مناطق دیگر، افزون‌بر بهره‌گیری از امتیازهای بالفعل آن در درگیری‌های منطقه‌ای، در پی تحکیم امنیت داخلی و حفظ موجودیت حکومت عربستان است، اما خدشه‌دار شدن مشروعیت داخلی و خارجی عربستان به‌سبب حمایت از داعش ازیک‌سو، و رقابت داعش با عربستان از منظر مشروعیت دینی و درنتیجه، تهدید درونی حکومت عربستان از‌سوی‌دیگر، نشان داد که راهبرد اشاعۀ بنیادگرایی تکفیری، اگرچه ابتدا به گسترش و قدرتمندتر شدن داعش در عراق انجامید، اما تضمینی برای ثبات و امنیت داخلی عربستان سعودی نیست.

the danger emancipation strategy of saudi arabia and iraq (2000-2016)

this article investigates the causes and formation of isis. it uses the ex post facto research method. by using profound studies in isis and its patrons' related writings and texts, this research sets out a novel study about isis. this research aims to identify the latent layer of isis formation and expansion in iraq and the role of saudi arabia in isis expansion. the current study uses the ontological security theory and giddens`concept of protective cocoon to find out why isis rose and spread in iraq. findings show that saudi arabia, asthe leading supporter of the takfiris, played a crucial role in expanding isis. saudi arabia follows a danger emancipation strategy to obtain strategic stability and constant security, compete and make regional equilibrium by strategic hegemony. this strategy refers to release from takfiri groups danger inside saudi arabia and send their danger into other countries. in other words, saudi arabia, as the primary origin of takfiri terrorism, tries to displace potential interior threatening into real privileges. saudi arabia uses this policy by replacing and exporting takfiri terrorism to other countries. the findings of this article show that besides different aims that saudi arabia -as the prominent supporter of takfiri groups- pursues in iraq, the main objective is to release its regimes from the danger of interior groups by displacing and export them outside of their motherhood territory. this policy helped the expansion of isis in iraq. still, in the long term, saudi arabia society's interior threatening and conflicts will not be decreased and will remain an internal danger for the saudi arabia regime.