مقایسۀ همه‌پرسی استقلال کردستان عراق و کاتالونیای اسپانیا

یکی از خواسته‌های اقلیت‌های قومی و زبانی در برخی کشورها، استقلال سیاسی است. کردها و کاتالان‌ها در عراق و اسپانیا، ازجمله این اقلیت‌ها هستند که همه‌پرسی استقلال را در سال 1396 هجری شمسی (2017 میلادی) برگزار کردند. پژوهش حاضر با طرح این پرسش که «همه‌پرسی استقلال کردستان عراق و کاتالونیای اسپانیا در سال 1396 شمسی برابر با 2017 میلادی چه شباهت‌‌‌ها و تفاوت‌هایی به‌لحاظ زمینه‌، فرایند، نتیجه، و پیامد دارند؟»، در پی یافتن شباهت‌ها و تفاوت‌های این دو همه‌پرسی از ابعاد گوناگون بود که با کاربرد روش تحلیلی‌‌مقایسه‌ای به این نتیجه رسید که دو همه‌پرسی از جنبۀ زمینه‌های تاریخی، سیاسی، اقتصادی، و فرهنگی شکل‌گیری، دارای شباهت‌های محدود و تفاوت‌های فراوانی هستند. به‌لحاظ فرایند برگزاری، هر دو با سازوکار مشابهی آغاز شدند، اما در فرایند برگزاری، به‌دلیل رفتار متفاوت دو دولت مرکزی عراق و اسپانیا با آن‌ها، تفاوت شدیدی یافتند. به‌لحاظ نتیجه نیز دو همه‌پرسی از نظر نسبت آرای مثبت به استقلال، مشابه هستند. به‌لحاظ پیامد، هر دو منطقه کردستان عراق و کاتالونیای اسپانیا، با پیامدهای منفی مشابهی مانند انزوای سیاسی، عدم حمایت بین‌المللی، مشکلات اقتصادی، و... روبه‌رو بوده‌اند، اما از چشم‌انداز چگونگی و میزان تاثیر هریک از این پیامدها در سه سطح محلی، ملی، و بین‌المللی، تفاوت دارند که ناشی از مجموعه مولفه‌های درون‌سیستمی مانند شرایط داخلی کردستان/ عراق و کاتالونیا/ اسپانیا، همچنین مولفه‌های برون‌سیستمی مانند منافع قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی در این دو حوزۀ همه‌پرسی است.

comparison of independence referendum in iraqi kurdistan and spanish cataloni

one demand of ethnic and linguistic minorities in some countries is political independence. kurds and catalans in iraq and spain are among the minorities who held the independence referendum in 2017. the present study compares the two referendums regarding the fields, process, results, and outcomes. in various dimensions, using the analytical-comparative method, the findings show few similarities and significant differences between the two referendums in terms of historical, political, economic conditions. in terms of the holding process, both started with the exact mechanism, but during the holding, they differed sharply due to the different approaches of the two central governments of iraq and spain. in terms of results, the two referendums are similar regarding the ratio of positive votes to independence. in terms of outcome, both iraqi kurdistan and spanish catalonia faced similar negative consequences such as political isolation, lack of international support, economic problems, etc. still, there is no consensus on how and to what extent these consequences affected local, national, and international levels. they are different due to the set of intra-systemic components such as the internal situation of kurdistan/ iraq and catalonia/ spain and extra-systemic components such as the interests of regional and global powers in these two areas of the referendum.