تغییر راهبردهای روسیه در خاورمیانۀ پساداعش

راهبردهای روسیه‌ پس از شوروی به علت چالش های داخلی آن دچار افول شده بود و این حالت تا دهه اول قرن 21 ادامه داشت، اما با رویداد بهار عربی و ظهور داعشیسم در خاورمیانه، فرصتی دوباره برای نفوذ روسیه در منطقه و احیای جایگاه بین‌المللی آن فراهم آمد. در این مقاله که با رهیافت واقع‌گرایی نئوکلاسیک و با روش تبیینی-تحلیلی انجام شد، هدف بررسی تغییرات استراتژیک پارادایم سیاسی-امنیتی و اقتصادی روسیه در خاورمیانه پساداعش بود. یافته‌های تحقیق نشان داد که روسیه پس از یک دوره بازیابی توان داخلی و حل مسائل درون‌دولتی، به تدریج مناسبات خود را با منطقه خاورمیانه گسترش داد. بحران سوریه و عراق در دهه دوم قرن 21 راه نفوذ بیشتر نظامی-امنیتی، سیاسی و اقتصادی را برای روسها باز نمود و در رقابت با غربی‌ها، آنها پایگاه و جایگاه خود را در خاورمیانه گسترش دادند، بطوریکه دوباره خود را به عنوان قدرت بزرگ در عرصه بین‌الملل مطرح ساختند. پس از داعش، روسیه با گسترش روابط سیاسی-اقتصادی با کشورهای عربی و غیرعربی خاورمیانه، ائتلافهای مختلف و پیمانهای امنیتی-مستشاری-نظامی و توافقات سیاسی و تجاری نفوذ خود را گسترده‌تر ساخت. نتایج نشان داد که روسیه‌ پساداعش درصدد ابقاء نیروها و تسلیحات و ایجاد پایگاه‌های نظامی بوده و قصد نفوذ پایدارتر و دائمی‌تر در رقابت با غربی‌ها و هژمونی آمریکا برای کسب منافع سیاسی-امنیتی و اقتصادی بیشتر در خاورمیانه را دارد.

strategic changes in russia’s politics, security and economy in the post-isis middle east

after soviet, the russia’s strategies had declined due to its internal challenges, and continued until the first decade of 21 century, but with occurring arab spring and appearance of daesh in middle east, there was another opportunity for russian influence in the region and its international position revival. in this article, which was conducted with approach of neoclassical realism and with an explanatory-analytical method, the aim was to study strategic changes of russian political-security and economic paradigm in post-daesh middle east. findings showed that after a period of recovering internal power and solving inner governmental problems, the russia has gradually expanded its relations with middle east. the crisis in syria and iraq in second decade of 21 century opened the door for more military-security, political and economic influence for russians, and in competition with west, they expanded their base and position in middle east, as they reasserted themselves as a great power in international arena. after daesh, russia extended its influence more by expanding political-economic relations with arab and non-arab countries in middle east and made different coalitions and security-advisory-military contracts and political- commercial agreements. the results showed that post-daesh russia seeks to maintain its forces and weapons to establish military bases, and has desire more stable influence in competition with west and us hegemony for greater political-security and economic benefits in middle east.