الگوی سیاست خارجی ساسانیان

سیاست خارجی یعنی داشتن رویه‌ای اندیشه‌ای و فکر شده در ارتباط با سایر بازیگران بین‌الملل است. طبیعی است که تنها کشورهایی از سیاست خارجی برخوردارند که قدرت‌مند هستند. ساسانیان سلسله‌ای اثرگذار، قدرت‌مند و دارای سبک اندیشه‌ای و کنشی در سیاست است به نحوی که متغیر مهمی در ساختار بین الملل دوره باستان داشته است. مضمون این پایان‌نامه بررسی الگوی سیاست خارجی ایران با استفاده از چارچوب تئوریک هالستی است. نگارنده کوشش کرده است در بررسی الگوی سیاست خارجی ساسانیان، مهم‌ترین عوامل روابط فراگیر ایران با همسایگانش به ویژه رقیب قدرتمند آن امپراتوری روم، مواردی همچون ارمنستان، به رسمیت شناختن دین مسیحیت در روم، رقابت اقتصادی و تجاری بین ایران‌ و چین‌و‌روم و‌توسعه طلبی دو ابر قدرت (ایران و روم) در بین‌النهرین ‌و‌ شبه جزیره عربستان را درنظر بگیرد. در این پژوهش شاخص‌هایی همچون اهداف، جهت‌گیری، ابزارها، اقدامات و‌تکنیک‌های سیاست خارجی ساسانیان مورد تحلیل قرار گرفته است. فرضیه چنین است که الگوی سیاست خارجی ساسانیان بر اساس الگوی خاص ایران‌شهری است. برای اثبات این‌فرضیه تاریخ سیاست خارجی ساسانیان در ارتباط با اعراب، ترک‌ها، چینی‌ها و رومی‌ها مورد تحلیل قرار گرفته است. الگوی ایران‌شهری ساسانیان بر اساس دفاع از دین زرتشت و هویت ملی ایران‌شهر بوده است که حتی بعد از اسلام نیز در دولت‌هایی چون صفویه و جمهوری اسلامی تکرار شده است.

Sassanid’s Pattern of Foreign Policy

Foreign policy refers to adopting a thoughtout procedure in relation to other international actors. Only powerful countries conduct foreign policy. The powerful Sassanid Empire had a style of thought and action in foreign relations during the ancient period. This thesis aims to study Iranian foreign policy using Holsti’s theoretical framework. This research attempts to study some of the most important issues in the Sassanid foreign policy, including competition with the Roman Empire and China, relations with the Armenians, recognition of the Christianity religion in Rome, and the expansion of the Roman Empire in the Mesopotamia and the Arabian Peninsula. In this research, approaches, tools, actions, and techniques of Sassanid’s foreign policy are analyzed. This research argues that the foreign policy pattern of Sassanid dynasty was based on Iranshahr pattern. Sassanid’s foreign policy history in relation to Arabs, Turks, Chinese, and Romans has been analyzed to support this argument. Iranshahr pattern of Sassanid dynasty was based on maintaining Zoroastrianism and the national identity of Iranshahr. Iranshahr also emerged after the rise of Islam in the Safavid and Islamic revolution.