الگوی کرک‌پاتریک: الگویی برای ارزشیابی اثربخشی برنامه‌‌های آموزشی کوتاه مدت و ضمن خدمت

مقدمه: یکی از الگوهای پرکاربرد در ارزشیابی آموزش‌های درون سازمانی و ضمن خدمت، الگوی چهار سطحی کرک‌پاتریک است. کاربران لازم است که با نقاط قوت این الگو و شرایط و زمینه‌های کاربرد این الگو آشنا باشند. هدف از این مقاله بیان خصوصیات الگو بر اساس نظر کرک پاتریک و جمع‌بندی انتقاداتی است که دیگر صاحب‌نظران بر این الگو وارد نموده‌اند. در انتها به اصلاحاتی که بر این الگو انجام گرفته اشاره شده است.روش‌ها: در ابتدا منابع کتابخانه‌ای در زمینه الگوی کرک پاتریک به صورت دستی مورد بررسی قرار گرفت. سپس با استفاده از موتور جستجوی google scholar و پایگاه مقالات eric، ebsco، elsevier و proquest تمامی مقالاتی که در عنوان و کلید واژه‌های آن‌ها از kirkpatrick, model, evaluation استفاده شده بود، مورد جستجو قرار گرفت. در نهایت تمامی مقالاتی که قابل دستیابی بود دانلود و بررسی گردید.نتایج: در جستجوی منابع کتابخانه‌ای، 5 کتاب در این زمینه یافت شد. در جستجوی اینترنتی تعداد 18مقاله و 3 پایان‌نامه قابل دانلود به دست آمد. این الگو به گردآوری شواهد در 4 سطح برای قضاوت در مورد اثر‌بخشی برنامه‌های آموزشی تاکید می‌کند. این مدل دارای چندین پیش فرض است،غالب این پیش فرض‌ها توسط کاربران الگو تعیین شده‌اند. با این حال بعضی از انتقاداتی که بر این الگو وارد شده است با پیش فرض‌های وضع شده بر آن در ارتباط است. بعضی از صاحب‌نظران برای توسعه این الگو سطوح دیگری را هم پیشنهاد داده‌اند. ولی این پیشنهادات توسط کرک پاتریک مورد پذیرش قرار نگرفته است.نتیجه‌گیری: این مدل یک دید کلی در زمینه شاخص‌های اصلی اثر‌بخشی برنامه به کاربران می‌دهد. با این حال از بررسی اغلب متغیرهای موثر بر اثر‌بخشی برنامه‌های آموزشی ناتوان است. این مدل برای ارزشیابی آموزش‌های کوتاه مدت و ضمن خدمت در سازمان‌ها مناسب است و استفاده از آن برای ارزشیابی تمامی برنامه‌های آموزشی چندان مناسب نیست.