نظرات پزشکان عمومی استان زنجان در مورد برنامه‌های آموزش مداوم

آموزش مداوم جامعه پزشکی به آن دسته از فعالیت‌های آموزشی که جهت حفظ، توسعه یا ارتقای دانش، مهارت و عملکرد حرفه‌ای پزشکان لازم است، اطلاق می‌شود(1و2). هرچند مهم‌ترین راه برای فهم و استفاده پزشکان از مراقبت‌های جدید بهداشتی و درمانی برنامه‌های آموزش مداوم است، اما ابزار و روش‌های مورد استفاده در این برنامه‌ها در کمک به پزشکان جهت استفاده از روش‌های تشخیصی و درمانی جدید اثر چندانی نداشته است(3). از آنجا که به نظر می رسد روش‌های متداول مورد استفاده در آموزش مداوم مثل کنفرانس اثربخشی لازم را در بهبود عملکرد حرفه‌ای ندارد؛ و با توجه به اهمیت ارتقای کیفیت اثر بخشی برنامه‌های آموزش مداوم شیوه و محتوای این برنامه‌ها نیاز به بازنگری دارد(4تا6)، با توجه به مطالب اشاره شده و نیز با توجه به این واقعیت که طرح بازآموزی پزشکان باید بر پایه پیشرفت‌های نوین آموزش برنامه‌ریزی گردد، مطالعه حاضر به منظور بررسی نظرات پزشکان عمومی زنجان در مورد برنامه‌های آموزش مداوم صورت گرفت.این مطالعه یک مطالعه توصیفی مقطعی است که در آن به روش سرشماری از 450 پزشک عمومی شاغل در استان زنجان که در برنامه‌های آموزش مداوم از تاریخ آذر 86 تا بهمن 87 شرکت کرده بودند، در مورد برنامه‌های آموزش مداوم توسط پرسشنامه نظرخواهی شد. پرسشنامه حاوی سوالات چندگزینه‌ای و همچنین سوالات باز بود که در دو بخش عمومی و اختصاصی طراحی شده بود. بخش عمومی حاوی اطلاعات مربوط به سن، جنس، و محل خدمت بود. سوالات اختصاصی شامل نظر پزشکان در رابطه با شرایط و نحوه اجرای برنامه‌ها و عوامل موثر در پربار نمودن برنامه‌ها، و نیز روش‌های آموزش غیرحضوری، مشکلات برگزاری برنامه‌ها، تعداد موضوعات مطرح شده در هر جلسه و روش سنجش معلومات کسب شده در پایان دوره‌ها بود. پرسشنامه‌ براساس تحقیقات انجام گرفته در همین‌ خصوص‌(7) و نیز تحقیقات مشابه که روایی و پایایی آنها مشخص شده بودند تدوین شد (5و8و9). روایی محتوایی پرسشنامه‌‌ها از طریق مشاوره با صاحب‌نظران و پایایی آنها با انجام آزمون مجدد (test-retest) با ضریب همبستگی 95% تایید شد.247 (55 درصد) پرسشنامه برگشت داده شد. داده‌های مطالعه با استفاده از نرم‌افزارspss-10 و جداول توزیع فراوانی شاخص‌های مرکزی و پراکندگی و انجام تست‌های آماری t-test وchi-square تجزیه و تحلیل شد.پزشکان مفید بودن برنامه‌های آموزش مدون به شیوه کنونی و با شرایط فعلی را به ترتیب متوسط، کم و خیلی کم عنوان نمودند (به ترتیب 3/47 درصد, 3/27 درصد و 8/13 درصد). نتایج این مطالعه با نتایج مطالعه حقانی و همکاران همخوانی داشت(10). نتایج این مطالعه حاکی از آن بود که استفاده از مدرسین مجرب و مطرح، اولین اولویت را در پر بار بودن دوره‌های آموزش مداوم دارد. اولویت‌های بعدی به ترتیب عبارت بود از ارایه مطالب به صورت کتابچه، جزوه و یا لوح فشرده. این نتایج مشابه نتایج مطالعه فخری و همکاران بود(11). اولین اولویت پزشکان عمومی در روش اجرای برنامه‌های آموزشی شرکت غیر حضوری (کتابچه، دیسک فشرده و مجله) بوده و اولویت‌های بعدی به ترتیب شامل آموزش عملی نحوه برخورد با بیمار، اجرای کارگاهی و سخنرانی بود که این نتیجه با نتیجه مطالعات دیگر همخوانی دارد(12و13). لذا با توجه به نتایج این مطالعه و براساس نظرات پزشکان شرکت‌کننده در برنامه‌های آموزش مداوم، لزوم بازبینی در این برنامه‌ها ضروری بوده و در همین راستا پیشنهاد می‌شود امکانات اجرای برنامه‌های آموزشی غیر حضوری و ارایه خلاصه مطالب بصورت کتابچه، جزوه، دیسک فشرده برای مشمولین قانون آموزش مداوم فراهم شود.