نگرش دانشجویان سال آخر پزشکی به مسکن‌های اپیوییدی جهت تسکین درد بیماران

درد ناشی از بیماری‌ها، یکی از شکایات رایج بیماران است. مطالعات مختلف نشان می‌دهند 69 درصد بیماران دردمند، جهت تسکین دردشان داروی کافی دریافت نمی‌کنند(1). مطالعات مختلف در اقصی نقاط دنیا بیانگر این امر هستند که آگاهی ناکافی دانشجویان پزشکی و پزشکان از داروهای ضد درد، نگرش منفی ایشان و از همه مهم‌تر عدم آشنایی با اندیکاسیون‌های تجویز این داروها، از جمله مهم‌ترین عوامل دخیل در این امر هستند(1تا3). هدف این مطالعه ارزیابی نگرش دانشجویان پزشکی در خصوص استفاده از مسکن‌های اپیوییدی است، تا با شناسایی موانع، بتوان راه‌حل‌های ممکن را ارایه نمود.این پژوهش، یک مطالعه توصیفی است که جامعه پژوهش متشکل از 200 نفر از دانشجویان سال آخر پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال 1388 (مهر تا اسفند) می‌باشد که در هنگام انجام پژوهش در یکی از بخش‌های بالینی مرکز آموزشی درمانی مشغول به تحصیل بوده‌اند. روش نمونه‌گیری در این پژوهش تصادفی بوده است.ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه محقق‌ساخته‌ای است که بر اساس پژوهش‌های قبلی (4و5) تهیه شده است، پرسشنامه شامل دو بخش است. بخش اول مربوط به خصوصیات دموگرافیک افراد شامل سن، جنس و بخش دوم شامل سوالات سنجش نگرش (شامل 6 سوال) می‌باشد. جمع نمره نگرش هر یک از پاسخ‌دهندگان نیز بر حسب امتیاز کسب شده براساس مقیاس لیکرت از 1برای کاملاً مخالف تا 5 برای کاملاً موافق محاسبه شد. حداکثر نمره پرسشنامه 30 و حداقل آن نمره 6 بوده است. پس از استخراج نمره نگرش هر دانشجو، در صورتی که نمره کسب شده پرسشنامه کمتر از 17 بود نگرش منفی و در صورتی که بالاتر یا مساوی 18 بود، نگرش مثبت در نظر گرفته می‌شد. داده‌ها توسط نرم‌افزارspss-16 و با استفاده از روش‌های آمار توصیفی تجزیه و تحلیل شد.از تعداد 200 دانشجوی پزشکی که پرسشنامه‌ها در بین ایشان توزیع گردید، 173 مورد(5/86درصد ) به طور کامل به سوالات پاسخ دادند. از بین ایشان، 102 نفر (59 درصد) دارای نگرش منفی و 71 نفر (41 درصد) دارای نگرش مثبت (18نمره مساوی یا بیشتر از 18) بودند.132 نفر از دانشجویان (74/73 درصد) میزان آگاهی و توانمندی خود را در خصوص تشخیص اندیکاسیون تجویز مخدرها ناکافی دانستند.88 نفر از ایشان نیز(16/49 درصد) اذعان نمودند در خصوص شناخت عوارض ناشی از مخدرها و مداخلات مورد نیاز در صورت بروز عوارض آگاهی کافی ندارند.139 نفر از این دانشجویان (6/77 درصد) در این مطالعه اعلام نمودند در صورت برگزاری، در کلاس‌ها یا کارگاه‌های مدیریت درد در بیماران بیمار شرکت خواهند نمود.59 درصد از دانشجویان سال آخر پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز در این مطالعه، نگرش منفی به استفاده بهینه از مسکن‌های اپیوییدی و تجویز آنها نشان دادند که این یافته ها منطبق بر یافته‌های برخی مطالعات دیگر می‌باشد (5).همچنین یافته‌های مطالعه حاضر نگرانی دانشجویان سال آخر پزشکی را از عدم آگاهی کافی نسبت به درد نشان می‌دهد که با نتایج دو مطالعه انجام شده در این زمنیه مطابقت دارد(7و6). بلانی و همکارانش نیز در مطالعه خود ذکر کرده‌اند که دانشجویان پزشکی معتقدند جهت بهبود مراقبت درد از بیماران به آموزش‌های بیشتری نیاز دارند(8).یافته‌های این مطالعه با تایید مطالعات پیشین، بر این امر صحه می‌گذارد که آموزش pain management در دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران کافی نبوده و برگزاری دوره‌های آموزشی در سیستم آموزش پزشکی، همراه با ارایه اهمیت کاربردی این آموزش‌ها می‌تواند جهت بهبود این پدیده سودمند واقع شود.