اهمیت اجرای طرح درس بالینی و موانع اجرای آن از دیدگاه اساتید

تدوین طرح درس از مراحل اساسی فعالیت‌های قبل از تدریس برای هر مدرس است و می‌تواند تا حدود زیادی راه‌گشای وی برای ارایه آموزش موثر و با کیفیت بالاتر باشد(1). طرح درس دیدگاه فراگیران را نسبت به کیفیت آموزش بهبود بخشیده و ضمن ایجاد نظم منطقی و هماهنگی، فعالیت‌ها را هدف‌مند می‌سازد(2). طرح درس باعث افزایش فراگیری, انگیزش و کارآیی دانشجو شده و «چگونه آموزش دادن» را به معلم و «چگونه یاد گرفتن» را به فراگیران می‌آموزد(2و3).وجود مشکلات ناشی از عدم تناسب محتوای آموزش با وظایف و مسوولیت‌های افراد، تدوین چهارچوبی مشخص برای هر درس را ضروری می‌سازد(4). با توجه به ضرورت مطالعاتی در زمینه اهمیت اجرای طرح درس در کشور، پژوهشی با هدف «تعیین اهمیت اجرای طرح درس بالینی و موانع اجرای آن از دیدگاه اساتید» انجام شد.در یک مطالعه توصیفی – مقطعی، 83 نفر از اعضای هیات‌علمی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج شرکت نمودند. پرسشنامه محقق‌ساخته اهمیت تدوین طرح درس دارای 12 گویه بود که به صورت چک‌لیست با مقیاس بلی، خیر و نظری ندارم؛ درجه‌بندی می‌شد. جهت بررسی موانع اجرای طرح درس از پرسشنامه محقق‌ساخته 12 گویه‌ای بر اساس مقیاس لیکرت 3 گزینه‌ای موافق، مخالف و نظری ندارم، استفاده شد. روایی پرسشنامه از طریق نظرسنجی از متخصصان و پایایی با استفاده از آلفای کرونباخ (88/0=?) تایید شد. در نهایت، اطلاعات استخراج شده از پرسشنامه، با استفاده از نرم‌افزار آماری spss و آمار توصیفی (فراوانی، درصد) تجزیه و تحلیل شد.یافته‌ها نشان داد بیشتر اساتید (8/54 درصد) از طرح درس برای آموزش بالینی استفاده می‌کردند. اکثریت آنها (9/61 درصد) با شیوه تهیه طرح درس آشنا بوده، 8/54 درصد کارگاه روش تدریس را گذرانده و اغلب (1/88 درصد) معتقد به عملی بودن تدریس مهارت‌های بالینی بر اساس طرح درس بودند.اساتید در تهیه طرح درس بالینی بیش از همه برای گویه‌های زیر اهمیت قایل بودند: «پی بردن به مشکلات فرایند تدریس، کمک به قضاوت و ارزشیابی تدریس‌کننده، پیشگیری از فراموشی در ارایه مطالب و فعالیت‌های ضروری تدریس». بیشتر آزمودنی‌ها «محدودیت وسایل و امکانات جهت آموزش بالین، زیاد بودن تعداد دانشجویان و نبودن بیماران موردنظر طبق برنامه پیش‌بینی‌شده از قبل» را از مهم‌ترین موانع اجرای طرح درس بالینی برشمردند.طرح درس توصیف کتبی فرایند برنامه‌ریزی یک درس است. طی تهیه طرح درس، معلم پیش‌بینی‌های لازم را برای تهیه وسایل آموزشی و رسانه‌ها در نظر گرفته و با سازمان‌دهی مطالب و پیش‌بینی مسایلی که طی تدریس با آن مواجه خواهد شد از بروز فراموشی در ارایه مطالب پیشگیری می‌نماید(3و5). طرح درس توالی منطقی تدریس را مشخص می‌سازد و منجر به تکمیل فرآیند آموزش خواهد شد(5و6).مهم‌ترین موانع اجرای طرح درس برای مهارت‌های بالینی از دیدگاه اساتید شامل زیاد بودن تعداد دانشجو در محیط بالینی، محدودیت وسایل و امکانات جهت آموزش بالینی و نبودن بیماران مورد بررسی طبق برنامه پیش‌بینی شده از قبل است. این نتایج با نتایج مطالعات سلطانی و دیانتی همخوانی دارد(6و7).مشارکت فعال اساتید در تدوین و اجرای طرح درس از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ارایه کارگاه آموزشی و برنامه‌ریزی مدون جهت دستیابی به این هدف می‌تواند در ارتقای فرایند آموزش و به تبع کسب پیشرفت تحصیلی دانشجو و پیشبرد عملکردهای مطلوب مراقبتی موثر واقع شود.