قرارداد یادگیری: رویکردی آموزشی در پرستاری

تیوری یادگیری بالغین (adult learning theory) بیان می‌کند که بزرگسالان در صورتی که اهداف یادگیری واضح، واقعی و مهم داشته باشند و این اهداف در راستای نیازهای شغلی، حرفه‌ای و شخصی آنها باشد؛ یادگیری بهتر و پایدارتری خواهند داشت. همچنین این تیوری مطرح می‌کند که بزرگسالان عمل‌گرا و مساله محور بوده و یادگیری‌شان بیشتر درونی است و در یادگیری آنها روش‌های تجربی نسبت به روش‌های غیرفعال موثرتر است(1). در طی دهه‌های گذشته، معلمین برای حرکت به سوی یادگیری خود- راهبر (self-directed learning)، روش‌های مختلفی را مورد استفاده قرار داده‌اند. بر این اساس، یادگیری مشارکتی شکل گرفته و در کشورهای زیادی معمول شده است. یادگیری مشارکتی؛ فعالیت‌های آموزشی را با نیازهای یادگیرندگان تطبیق می‌دهد. به طوری که دانشجویان بتوانند مسوول یادگیری خود باشند. یکی از ابزارهایی که بر پایه آموزش بزرگسالان و رویکرد یادگیری خود راهبر و همچنین با در نظر گرفتن تفاوت‌های فردی طراحی شده، قرارداد یادگیری (learning contract) است(2). یکی از اهداف برنامه آموزش پرستاری توانمند نمودن دانشجویان در مهارت‌های تحلیل، تفکر انتقادی و حل مساله است. ارتقای این مهارت‌ها برای پرستاران جهت کار در محیط‌های پیچیده و در حال تغییر مراقبت سلامت، لازم است. بنابراین ضروری است که دانشجویان با استفاده از شیوه‌های مختلف یادگیری توانایی‌های خود را ارتقا دهند که یکی از این روش‌ها می‌تواند قرارداد یادگیری باشد(3).قرارداد یادگیری، توافقی نوشتاری بین مدرس و دانشجو است که شامل مراحلی متعددی است و باید آنچه که توسط مدرس به دانشجو آموزش داده شود را مشخص کند(4). قرارداد یادگیری، محیط یادگیری مشارکتی را رشد می‌دهد. نقطه روشن یادگیری مشارکتی تغییر حرکت از انتقال دانش به تولید دانش است. دانشجویان از نظر توسعه یادگیری فردی ارزشیابی شده و تمرکز توجه بر یادگیرنده به طور فردی است. اغلب حامیان روش قرارداد یادگیری به منفعت‌های فردی‌سازی فرآیند یادگیری، ارتقای عدم وابستگی و استقلال یادگیرنده، توسعه رفتارهای یادگیری مادام‌العمر (life-long learning) و مشارکت فعال یادگیرنده تاکید دارند(5). به اعتقاد برخی صاحب‌نظران با توجه به تغییرات سریع دانش و نیمه عمر کوتاه آن، مهم‌ترین مسوولیت سیستم آموزشی در حیطه مشاغل بهداشتی این است که معلمان از ارایه دانش نظری به تنهایی پرهیز کنند و فرصت ایجاد فعالیت‌های خود- راهبر را در محیط‌های دانشگاهی فراهم نمایند(6).حدود 22 سال پیش گیبن (gibbon) بیان کرد که تغییراتی در آموزش از تدریس به یادگیری و از معلم به فراگیر ایجاد شده است(7). این تغییرات چالش‌هایی را در آموزش ایجاد کرد. نیاز برای تغییر از سبک‌های معلم محور تدریس به سبک‌های دانشجومحور، که به دانشجو اجازه مشارکت فعال در تجارب یادگیری را می‌داد، به مدت طولانی، بخش باارزشی از آموزش شد. تشویق به نقش یادگیرنده فعال، یادگیری عمیق را پرورش داد و ظرفیت خود هدایتی و ابتکار را بالا برد که در نهایت باعث افزایش اعتماد به نفس و موفقیت فراگیر شد(2).