مدیریت دانشگاهی و پاسخ‌گویی؛ ضرورت استقلال و آزادی علمی از دیدگاه اعضای هیات‌علمی

مقدمه: اصالت و پویایی فعالیت‌های دانشگاه نیاز به جوی آزاد و دموکراتیک دارد و از اصول پشتیبان اعضای هیات‌علمی به شمار می‌رود. اعطای استقلال به دانشگاه‌ها نیز سیاستی اصولی برای افزایش مسوولیت‌پذیری، پاسخ‌گویی و پویایی آن است. پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت استقلال و آزادی علمی در دانشگاه از دیدگاه اعضای هیات‌علمی انجام شد.روش‌ها: جامعه آماری پ‍ژوهش را 550 عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز تشکیل می‌دهند. بر اساس جدول مورگان نمونه‌ای مشتمل بر230 نفر از اعضای هیات‌علمی به نسبت دانشکده‌های مختلف انتخاب گردید. آزادی علمی، استقلال دانشگاه، و تاثیر سیاست-های خارجی توسط پرسشنامه محقق‌ساخته با 15 سوال بسته پاسخ در مقیاس لیکرت مورد سنجش قرار‌گرفت و نمره هر گویه از 100 محاسبه گردید. روایی پرسشنامه توسط صاحب‌نظران و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ 91/0 تایید شد.نتایج: میانگین نمره اختصاص یافته به حیطه های اصلی شامل استقلال دانشگاه‌ها(3/21±3/81)، تاثیر سیاست‌های خارجی (5/20±9/76)، و آزادی علمی (6/21±3/73) بود. در بین گویه‌ها عدم استقلال مالی دانشگاه و وابستگی به بودجه دولتی (6/85)، تاثیر روابط سیاسی بر روابط علمی بین‌المللی (1/79)، تاثیر نگرش‌های سیاسی مدیران دانشگاهی بر فضای علمی (9/76)، تغییر مداوم برنامه‌ها بعد از تغییرات مدیریتی (5/76) از جمله مواردی بودند که بیشترین میانگین مشکلات را به خود اختصاص دادند.نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد با توجه به اهمیت آزادی و استقلال علمی در پاسخ‌گویی و رشد خلاقیت در دانشگاه، این مساله باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. همچنین توجه به برنامه‌ریزی و مدیریت استراتژیک و استقرار سیستم پایش و پاسخ‌گویی نظام‌مند می‌تواند از بسیاری از دوباره کاری‌های ناشی از تغییرات سیاسی جلوگیری نماید.