آزمون در عرصه ساختار یافته عینی(OSFE)

یکی از موضوعات اساسی در آموزش و ارزیابی دانشجویان رشته‌های علوم پزشکی، ارتقای دانش، نگرش و مهارت‌های مورد نیاز آنان و ارزیابی صحیح و دقیق آنها است. آموزش و ارزیابی باید به گونه‌ای طراحی گردد تا دانشجویان قادر باشند پس از فراعت از تحصیل، آموخته‌های دانشی و مهارتی خود را در محیط‌های کاری واقعی به کار بسته و توانایی انطباق خود با محیط کاری را داشته باشند. بنابراین، لازم است دانشجویان در محیط‌های واقعی یا مشابه کار آینده آموزش دیده و در شرایط واقعی کار و یا محیط‌های کاری شبیه‌سازی شده مورد ارزیابی قرار گیرند. شواهد علمی حاکی از آن است که ارزیابی تیوریک دانشجویان به کمک آزمون‌های کتبی و یا شفاهی به تنهایی مشخص کننده مهارت‌ها و توانمندی‌های آنها نبوده و نیازمند روش‌های دیگری است تا امکان سنجش جامعی از دستیابی به اهداف آموزشی را فراهم سازد. بدین منظور پروفسور‌هاردن (harden) و همکاران در دهه 1970 روش ارزیابی (osce)objective structured clinical examination را برای سنجش صلاحیت‌های بالینی دانشجویان پزشکی طراحی کردند تا مهارت‌های بالینی آنها به صورت مجزا در ایستگاه‌های از پیش تعیین شده و با سقف زمانی مشخص مورد ارزیابی قرار گیرد(1).در شکل 1 که به هرم میلر(2) miller)) معروف است روش‌های ارزیابی مناسب برای سطوح مختلف یادگیری نشان داده شده است. همان‌گونه که در شکل دیده می‌شود osce، به عنوان یک آزمون عینی ساختار یافته، روش مناسبی برای ارزیابی چگونگی انجام مهارت‌های فردی (shows how) معرفی شده است. osce به عنوان یک آزمون ساختار یافته عینی برای بررسی عملکرد و مهارت‌های دانشجویان پزشکی سال‌هاست که در سراسر دنیا و در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش فوق قابلیت تطابق و اجرا در رشته‌های غیربالینی را نیز دارد. شریف و شادپور در سال 1371 روش مشابهی را با نام objective structured field education and evaluation (osfee) طراحی و برای ارزیابی عملی مهارت‌های دانشجویان پزشکی در بخش بهداشت به کار بردند(3). علاوه بر این، در سال 1378 تبریزی و همکاران روشobjective structured field examination (osfe) را برای ارزیابی عملی شایستگی‌ها و مهارت‌های دانش‌آموزان بهورزی در پایان دوره آموزشی آنها معرفی کردند. روش osfe می‌تواند برای ارزیابی توانمندی‌ها و مهارت‌های دانشجویان در دروس عملی یا کارآموزی رشته‌های مختلف تحصیلی مانند: مدیریت خدمات بهداشتی درمانی(4)، بهداشت خانواده، بهداشت محیط، بهداشت حرفه‌ای مورد استفاده قرار گیرد.هدف کلی: هدف کلی از osfe سنجش صلاحیت‌ها و مهارت های دانشجویان با استفاده از معیارهای مشابه و یکسان است که در آن ممتحن دانشجو را موقع نشان دادن چگونگی انجام مهارت مشاهده و بر اساس چک‌لیست‌های از پیش طراحی شده ارزیابی می‌کند.