طراحی، اجرا و ارزیابی برنامه آموزش مهارت‌های ارتباطی کارورزان با بیماران بر اساس الگوی سازمان بهداشت جهانی

مقدمه: ارتباط موثر پزشک با بیمار نقش به سزایی در اتخاذ تدابیر درمانی اثربخش، کاهش استرس و جلب رضایت‌مندی بیماران دارد. شواهد حاکی از آن است که بسیاری از پزشکان به طور موثری با بیمار ارتباط برقرار نمی‌کنند. از این رو پژوهش حاضر با هدف طراحی، اجرا و ارزیابی تاثیر آموزش مهارت‌های ارتباطی کارورزان پزشکی با بیماران براساس الگوی سازمان بهداشت جهانی در دانشگاه علوم پزشکی اراک در سال 1389 انجام شد.روش‌ها: این پژوهش مداخله‌ای در سال 1389روی تمامی کارورزان پزشکی (74 کارورز) در دانشگاه علوم پزشکی اراک انجام گردید. مهارت ارتباطی کارورزان پزشکی با بیماران بر اساس چک ‌لیست و به روش مشاهده مستقیم، مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس مرحله آموزش برنامه طراحی شده به روش ایفای نقش برای کارورزان در دو نوبت ارایه گردید و مجدداً مهارت آنان بررسی شد. چک‌لیست ارزیابی بر اساس الگوی مهارت‌های ارتباطی پایه پزشک با بیمار که توسط سازمان بهداشت جهانی ارایه شده بود، طراحی گردید. داده‌ها از طریق آزمون‌های آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آزمون تیمورد تجریه و تحلیل قرار گرفت.نتایج: در این پژوهش میانگین کل نمره مهارت‌های ارتباطی کارورزان قبل از آموزش برابر 47/0±53/2 و پس از آموزش برابر با 34/0±25/3 (بر مبنای 4) بود که از نظر آماری تفاوت معناداری بین آنها وجود داشت (3/10, t= 00/0p=). میانگین نمره مهارت‌ ارتباط بین فردی کارورزان پزشکی با بیماران، قبل از آموزش 47/0±62/2 و بعد از آموزش 37/0±29/3 ،مهارت جمع‌آوری اطلاعات از بیماران قبل و بعد از آموزش به ترتیب 47/0±74/2 و3/0±24/3، مهارت ارایه اطلاعات به بیماران قبل و بعد از آموزش به ترتیب 39/0±42/2 و3/0±24/3، و مهارت‌ آموزش به بیماران، قبل از آموزش52/0±33/2 و بعد از آموزش 38/0±15/3 ارزیابی شد که بیانگر اختلاف معنادار قبل و بعد از آموزش مهارت‌ها بود (00/0 p=t=). در این پژوهش ارتباط معناداری بین این چهار نوع مهارت ارتباطی کارورزان مورد ارزیابی با جنسیت آنان مشاهده نشد (00/0(p=).نتیجه‌گیری: میانگین نمره کل مهارت ارتباطی کارورزان پس از آموزش ارتقای قابل توجهی یافت. با توجه به نقش مهم مهارت‌های ارتباطی کارورزان با بیماران، بر لزوم تدوین برنامه آموزشی مهارت‌های ارتباطی پزشک با بیمار در کوریکولوم دانشجویان رشته پزشکی تاکید می‌شود و استفاده از تکنیک‌های اثربخش در ارتقای سطح آموزش این نوع مهارت‌ها ضروری شناخته می‌شود.