موانع تعامل اساتید و دانشجویان در آموزش مجازی: یک مطالعه کیفی

مقدمه: ویژگی اصلی و اساسی آموزش الکترونیکی، علاوه بر دسترسی آسان به اطلاعات، ویژگی ارتباطی و تعاملی آن است. بدون برقراری تعامل، یادگیرندگان انگیزه‌ای برای ادامه دوره در خود نمی‌بینند و یادگیری به وقوع نمی‌پیوندد. این پژوهش با هدف شناسایی موانع تعامل در یادگیری الکترونیکی و ارائه‌ راهکارهای ایجاد و بهبود تعاملات از دیدگاه اساتید و دانشجویان رشته‌های مجازی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد.روش‌ها: در این مطالعه‌ی کیفی با روش تحلیل محتوا، 22 نفر مشارکت‌کننده از طریق نمونه‌گیری هدفمند تا رسیدن به اشباع اطلاعات، از میان استادان و دانشجویان دانشکده مجازی دانشگاه علوم پزشکی تهران انتخاب شدند. داده‌ها از طریق مصاحبه نیمه‌ساختار یافته عمیق گردآوری و تحلیل داده‌ها (با رویکرد قراردادی) براساس مدل گرانهایم و لاندمن(granheim and lundman) سال 2020، انجام شد. اطمینان از صحت و استحکام پژوهش با استفاده از معیارهای لینکلن و گوبا (lincoln and guba) انجام گرفت.نتایج: یافته‌های حاصل از موانع در 6 طبقه‌ی اصلی: فرآیند ناقص ارائه‌ی آموزش، موانع انگیزشی و نگرشی، موانع زیرساختی، چارچوب‌های فردی، ضعف در گستره‌ی دانش و شناخت و برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری ناقص ساختاری و 16 طبقه‌ی فرعی قرار گرفت. از میان گزاره‌های مربوط به موانع بیشترین تاثیر از دیدگاه پاسخ‌دهندگان مربوط به فرآیند ناقص ارائه‌ی آموزش بود. بعد از آن موانع انگیزشی و نگرشی، موانع زیرساختی، چارچوب‌های فردی، ضعف در گستره‌ی دانش و شناخت و در نهایت برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری ناقص ساختاری توسط افراد صاحب‎نظر ارائه شد.نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه موانع تعامل در یادگیری الکترونیکی را از دیدگاه اساتید و دانشجویان تبیین نمود. شناخت این موانع در جهت برطرف کردن آن با هدف ایجاد و توسعه تعامل در یادگیری الکترونیکی، کمک‌کننده خواهد بود. تقویت تعامل در آموزش‌های مجازی با هدف تسهیل یادگیری قویا پیشنهاد می‌گردد.

obstacles for establishing interaction between faculty members and students in virtual courses: a qualitative study

introduction: communication and interaction are the main features of e-learning. without interaction, students cannot be motivated to continue the course which undermines their learning. this study endeavored to identify barriers to interaction in e-learning and providing solutions for creating and improving interactions from the point of view of professors and students of virtual fields at tehran university of medical sciences.methods: to identify barriers and strategies for creating and improving interaction in the e-learning, qualitative study with qualitative content analysis method was employed. twenty-two participants with maximum diversity were selected from faculty and students through purposive sampling with theoretical approach, sequential and gradual method until data saturation. to analyze in-depth semi-structured interviews, a commitment approach of granheim and lundman model was used in 2020. the accuracy and robustness of the research was confirmed through lincoln and guba criteria.results: according to faculty members and student’s point of view the barriers were divided to 6 main categories which related to the incomplete educational process, motivational and attitudinal barriers, infrastructure barriers, individual frameworks, weakness of the knowledge and cognition incomplete structural planning and policy as well as 16 sub-categories.conclusion: as to the barriers, the most influential were related to the incomplete educational process, after that related to motivational and attitudinal barriers, infrastructure barriers, individual frameworks, weakness of the knowledge and cognition and incomplete structural planning and policy. the results of this study help educators, educational administrators and curriculum planners, professors and students in the field of e-learning to remove existing barriers and develop interaction in e-learning.